Het metaal is eruit!

Gisterochtend ben ik 'poliklinisch' geopereerd aan mijn enkel en is het metaal eruit gehaald. De operatie duurde een uur en ik heb tot een uur of 7 's avonds pijn gehad. Pijn aan de wond en pijn aan de pezen. Ik heb nu al 24 uur geen pijnstillers geslikt en ik voel me fit. Iets te fit naar Pieters smaak: hij maakt zich zorgen over mijn beweeglijkheid en wil dat ik meer stil zit. Hij heeft gelijk - dat is beter, maar ik vind het erg moeilijk.
Ik mag niet staan op mijn linkerbeen omdat de hechtingen dan teveel onder druk komen te staan. Als de wonden nagenoeg dicht zijn, mag ik voorzichtig met krukken mijn linkerbeen wel neerzetten. Nu hups ik met krukken en op één been door het huis. Zondagavond gaan we het drukverband vervangen door pleisters.
Op 20 december gaan de hechtingen eruit en mag ik volledige belasten. In principe dan, want stoten of vallen is dan nog uit den boze omdat er nog wel gaatjes in het bot zullen zitten. Pas in februari mag ik weer sporten. Ik hoop wel dat ik voorzichtig mag fietsen als de hechtingen eruit zijn.
Op de foto zie je wat er in mijn enkel zat. Het rechte plaatje zat op mijn kuitbeen en het andere plaatje zat op mijn scheenbeen.

Vergrootglas verergert pijn

Met vergrootglas kijken naar pijnlijke hand verergert pijnDoor onze redactie wetenschap (NRC)

Rotterdam, 27 november 2008 "Een chronisch pijnlijke hand doet meer pijn wanneer de bezitter ervan door een vergrootglas naar de bewegende hand heeft gekeken. Die hand is dan ook meer gezwollen. Omgekeerd maakt het kijken door een verkleinend glas juist dat de pijn en zwelling niet zo hevig zijn als normaal na bewegen. Manipulatie van het lichaamsbeeld zou kunnen helpen bij het bestrijden van pijn en zwelling, concluderen Britse fysiologen en psychologen in Current Biology.(..)"

Morgen word ik geopereerd - na de operatie ga ik alleen nog maar naar mijn been kijken door een verrekijker die twee keer verkleint. De proefpersonen die door zo'n kijker naar hun hand keken, hadden de minste pijn. Pijnstillers zijn niet meer nodig denk ik... Werkt alleen niet goed bij hoofd- of kiespijn. Dat is dan wel weer jammer.

Logeerkat

In de flat waar ik woon 'woont' ook een leuke kat. Het is een ontzettend harig en aanhankelijk beest. Hij of zij (dat is niet te zien met al dat haar) loopt met iedereen mee en de baas vindt dat geen enkel probleem. De kat komt regelmatig even bij mij 'uitslapen'. Eerst wast hij zich uitgebreid, wat een hele klus is met zoveel haar. Daarna rolt hij zich op op mijn bed en valt voor een uur of 2 in slaap. Daarna begint 'ie te zeuren en zet ik hem weer op de gang. De komende weken ben ik bij Pieter om te herstellen van de operatie - jammer voor de kat...

Weghalen metaal

Voor- en nadelen
Ik ben maandag bij de chirurg geweest en we hebben het gehad over de voor- en nadelen van het weghalen of laten zitten van de schroeven en plaatjes. Nadeel: het is een operatie en aan iedere operatie zitten risico's vast. Voordeel: in de toekomst zit er geen metaal in de weg als blijkt dat mijn enkel opnieuw geopereerd moet worden. De kans dat ik opnieuw onder behandeling zal komen voor mijn enkel is groot: het kraakbeen in de enkel is geminimaliseerd en mijn enkel zal daardoor relatief vroeg versleten zijn. Dat betekent dat mijn enkel vastgezet kan worden of misschien zelfs vervangen moet worden. (In het Diaconessenhuis hebben ze niet de kennis voor een enkelprothese en volgens de chirurg is het nog een tamelijk experimenteel iets, zo'n kunstenkel). 

Weghalen!
Ik heb 'gekozen' voor opereren. En ook heb ik gekozen voor volledige narcose... de napijn lijkt me al spannend genoeg. Ik hoef niet te horen hoe ze met weet ik wat voor doe-het-zelf-gereedschap alles er weer uit schroeven, trekken en knippen...
In principe mag ik dezelfde dag nog naar huis - tenzij ik laat wordt geopereerd of de pijn te heftig is. Ik ga de eerste periode na de operatie bij Pieter logeren - het herstel van de wonden zal zo'n drie weken duren.

Opereren
En vandaag heb ik een oproep voor de operatie gekregen! Ik word op 11 december geopereerd. Dat komt goed uit: ik werk dan de laatste week voor de kerstvakantie niet en dan heb ik twee weken vakantie. Volgens de chirurg zou ik na een week weer kunnen werken, lopend op krukken. Dat betekent dat ik nog wel enigszins kan genieten van de vakantie èn dat ik na de vakantie gewoon kan gaan werken!

Op weg naar een 'betermelding'

Sinds vandaag werk ik ook op de woensdagen. Ik werk tot de kerstvakantie op 'reïntegratiebasis': er staat iemand anders voor mijn klas, maar ik ben er ook. Ik ga die tijd met name benutten om individuele kinderen te helpen met wat ze moeilijk vinden of om kinderen te observeren of te onderzoeken. Met de ARBO-arts heb ik afgesproken dat ik vanaf de kerstvakantie weer volledig werk en 'beter gemeld' kan worden. Ik heb erg veel zin om de klas weer helemaal voor mezelf te hebben en alle dagen te werken. Ik werk nu vaak thuis op de woensdagen, maar het is leuker om op school te zijn en met de kinderen en collega's contact te hebben.

Enkelprothese

Einde fysiotherapie?
Gisteren bij de fysiotherapeut geweest. Sinds half oktober kom ik er hooguit één keer per week. Hij heeft aangegeven niet meer zoveel te kunnen doen aan de beweeglijkheid van het gewricht. De kracht in mijn kuit en voorvoet moet ik zelf opbouwen. Bijvoorbeeld met klimmen...
Gisteren hadden we het over de kwaliteit van het gewricht.

Osteosynthese-materiaal verwijderen
Over twee weken ga ik naar de chirurg voor een gesprek over het verwijderen van het osteosynthese-materiaal (plaatjes en schroeven in enkel). Ik moet nu veel balansoefeningen doen, want er schijnt niet geopereerd te worden als mijn enkel niet 'stabiel' is. Ik doe dus veel dingen staand op één been: tandenpoetsen, koken, wachten op de bus, praten met collega's op het schoolplein. Het kost me geen enkele moeite: zou mijn enkel al best stabiel zijn?

Knakkend geluid
Ik heb sinds een week wel last van een soort knakje in mijn enkel. Soms hóór ik het zelfs. Het voelt heel gek en soms doet het ook pijn, veel of weinig. Ik voel het als ik mijn enkel een beetje draai. Van de fysiotherapeut mag ik het niet met opzet doen. Het betekent dat er dan weefsel dat tussen het gewicht zit. Dat weefsel is weggedrukt door vocht als gevolg van oververmoeidheid of irritatie. Beweging drukt het dan samen en dat geeft een knappend gevoel/geluid. Het moet door rust wegtrekken.
Ik begon me zorgen te maken en vroeg hem of ik dan meer rust moest nemen. Hij zei toen dat niet bewegen of sporten voor stijfheid zorgt en waarschijnlijk niet goed is voor mijn gemoed. Maar wèl bewegen kan zorgen voor een versnelde slijtage. Als ik wil sporten dan moet dat 'met mate' en ik moet zorgen voor veel afwisseling.

Kunstenkel?
Bovendien - en dat vertelde hij ter relativering - moet ik er rekening mee houden dat ik misschien wel een nieuwe enkel nodig zal hebben - ooit. Maar als ik niet sport krijg ik waarschijnlijk eerder een 'kunstenkel' dan wanneer ik wel sport. Kunstenkels gaan niet lang mee, dus echt belasten van zo'n enkel is ook geen optie. Ik schrok wel: Hoe erg gaat de pijn nog worden? Wat heb ik aan een kunstenkel waar je niks mee kan omdat hij ze snel slijt? Wat een keus zeg. Weinig gerust ben ik naar huis gegaan. Ik vraag de chirurg over twee weken wel wat hij ervan denkt.

Herfstvakantie in België

Afgelopen dagen ben ik met Pieter in België op vakantie geweest. We hebben gekampeerd in Purnode op camping du Bocque en verder hebben we geklommen in Corphalie, Mozet, Yvoir en Dave. In Dave ben ik alleen maar 'belay-babe' geweest, omdat ik mijn enkel rust wilde geven. Ik had nog niet eerder drie middagen 'geklommen' en ik wil de rest van de week ook nog kunnen genieten van mijn vakantie.
Ik heb geklommen met een speciale enkelbrace. Daarmee ontlast ik de pezen in mijn enkel. Het is de bedoeling dat ik hem gebruik als ik pijn heb of als ik ga klimmen. Idee van de fysiotherapeut! Ik vind het een prettig ding en ik heb er veel plezier van.
Het klimmen was erg leuk. Ik had niet altijd even veel zelfvertrouwen: vooral afgeklommen (gladde) rots en randjes vind ik eng. Maar plaatklimmen ging juist weer goed! En ook een hoekversnijding ging me goed af.

Evaluatie revalidatie

Fysiotherapie afbouwen
Vanaf volgende week hoef ik nog maar één keer per week naar de fysiotherapeut. Aan de ene kant wel handig - scheelt weer veel gedoe met mijn werk. Aan de andere kant: de fysiotherapeut gaf aan dat hij niet meer zoveel voor me kan betekenen....

De evaluatie
Ik kan mijn voet niet meer volledig afwikkelen en dat zal ook niet heel veel beter worden. Omdat dat het lopen bemoeilijkt, moet ik het gaan compenseren door meer kracht te zetten met kuit en voorvoet. Ik moet nu mijn kuit en voorvoet zelf flink gaan trainen. Dat kan door speciale loopoefeningen te doen en door te klimmen. Ik moet daarbij wel oppassen voor overbelasting van de pezen - die zullen mijn hele verdere leven gevoeliger zijn voor overbelasting omdat ze meer moeten doen om het lopen mogelijk te maken.
Verder weet ik nu dat bepaalde pijn niet van mijn pezen komt, maar door de beschadiging van kraakbeen in het gewricht. Die pijn zal dus niet minder worden... eerder meer.
En het kan nog wel een jaar duren voor ik 'normaal' kan lopen!!!! Deze 'evaluatie' viel me rauw op mijn dak. 

Krukken nog steeds nodig
Maar goed, ik kan me steeds beter voortbewegen en ik kan steeds vaker stukjes zonder krukken lopen. Ik ga flink oefenen! Hopelijk kan ik over een tijdje zonder krukken lopen. De krukken heb ik overigens van de week zelf moeten aanschaffen omdat de maximale uitleentermijn was verstreken...

Enkel in tape

Gisteren bij de fysiotherapeut geweest en hij was helemaal blij met de soepelheid van het gewricht - ik zat er echter flink doorheen. PIJN! De pezen kunnen de voortgang van het gewricht niet bij benen en protesteren. Ik had niet gedacht dat dat zo onaangenaam kon zijn.
Het belemmert me echt - ik ga na school snel naar huis om te rusten zodat ik nog wat aan mijn avond heb. Daardoor mis ik dingen van mijn werk en ik merk dat dat me steeds meer tegen gaat staan. Voor de zomer was ik blij met alles wat ik al kon. Nu voel ik me vaak ongemakkelijk bij alles wat ik niet heb gedaan voor school. In de dingen die ik doe voor school gaat de klas voor, maar zelfs die krijgt niet alle aandacht die ik zou willen geven. In ieder geval, de fysiotherapeut heeft mijn enkel nu ingetaped. Het idee is dat de pezen zo wat rust krijgen. De ergste pijn schijnt er door weg te gaan. Ik heb nog niet zoveel gemerkt - staan doet nog steeds zeer. Maar misschien komt het nog.

De nieuwe schoenen

De MBT's heb ik nu definitief gekocht. Het nieuwe model heb ik met de fysiotherapeut besproken: hij heeft ze goed gekeurd. Ze geven veel meer steun aan mijn voet dan het eerdere paar. Ik zak nu niet meer met mijn voeten naar binnen. Ik loop er nu elke dag mee op mijn werk en ook binnenshuis draag ik ze. Ik kan ze niet de hele dag aan, omdat een aantal pezen dan echt zeer gaat doen. De fysiotherapeut heeft ook gewaarschuwd voor overbelasting. Omdat ik nu veel beter loop doe ik nu ook een groter beroep op mijn pezen. Die hebben de afgelopen maanden niet zoveel hoeven doen en zijn erg slap geworden. Door nu ineens af te wikkelen met mijn voet, worden de pezen veel meer aangesproken. En ik heb al gemerkt dat pijn aan je pezen erg onaangenaam is. Het zijn heel vreemde schoenen maar ik ben blij dat ik er beter door leer lopen.

Schoenen om mee te leren afwikkelen

Met de fysiotherapeut heb ik de nieuwe schoenen (waar ik het in het vorige berichtje over had) goed bekeken. Hij heeft dezelfde maat en hij heeft ze zelf ook even geprobeerd. Met deze schoenen zet ik mijn knie niet op slot en ik kan 'goed' lopen zonder dat ik me hoef te concentreren. Met mijn gewone schoenen kan ik in principe ook goed lopen, maar dan moet ik heel erg mijn best doen en met de dagelijkse dingen ben ik niet altijd bezig met hoe ik loop. De MBT's (zo heten ze) zorgen ervoor dat ik wel goed loop zonder erbij na te denken. Het nadeel was wel dat ik er scheef op ging staan. Ik zakte wat naar binnen met mijn enkel. De fysiotherapeut heeft met de winkelier gebeld en het probleem uitgelegd en er zou gekeken worden naar een betere pasvorm.
Ik ben vandaag teruggegaan naar de winkel en inderdaad, met een andere pasvorm loop ik èn goed èn ik zak niet meer naar binnen. Deze schoenen heb ik nu 2 weken op proef. Ik ga ze dinsdag weer bespreken met de fysiotherapeut.
Wat wel raar is, is dat je moet wennen aan de schoenen. In het begin schijn je er maximaal 2 uur op te mogen lopen. Op het moment dat je geen spierpijn meer hebt na gebruik, mag je ze wat langer dragen tot je ze de hele dag aan kunt hebben. Ik sloeg natuurlijk weer op hol en heb ze donderdag en vrijdag zo'n 5 uur aan gehad. Wist ik veel - ik verwacht niet dat schoenen zo'n impact hebben...wel dus.

Botdichtheid en opnieuw leren lopen

Botdichtheid
Afgelopen maandag ben ik naar de chirurg geweest. Op de nieuwe röntgenfoto's was goed te zien dat de dichtheid van het nieuwe bot al bijna helemaal in orde is. Je kunt nog wel zien waar de breuken en scheuren zaten, maar niet meer zo goed als twee maanden geleden. Volgens de chirurg kan mijn been weer heel wat hebben en kan ik zonder krukken gaan lopen. Wat betreft de sterkte van het bot dan. Want de pezen en spieren laten het nog wel afweten - die zijn nog niet zo sterk... Begin december heb ik een gesprek met de chirurg over het weghalen van het metaal. Ik hoop dat dat dan vrij snel daarna kan plaatsvinden.

Leren afwikkelen
Om het afwikkelen van mijn voet te verbeteren heeft de fysiotherapeut me speciale schoenen geadviseerd. Ik heb deze schoenen nu een week op proef en morgen ga ik met de fysiotherapeut bespreken of het ook echt wat is. Het zijn hele rare schoenen: er zit geen rechte maar een kromme zool onder. Het idee is dat ik met deze schoenen wel goed MOET afwikkelen anders kom ik niet vooruit. Ook zouden mijn kuit en voorvoet er sterker door kunnen worden. De schoenen zijn wel 'vermoeiend:'omdat je er niet echt op stil kunt staan, ben je steeds bezig om je balans te vinden en dat is iets wat mijn pezen en spieren niet meer gewend zijn in mijn linkervoet. In de begeleidende dvd en folder (!) staat ook dat het verstandig is om het lopen op deze schoenen stapsgewijs op te bouwen... Anders is het te zwaar! Nou ja!

Van je vrienden moet je het hebben

Johan heeft speciaal voor iedereen die met mij klimt sinds ik aan het revalideren ben (Pieter, Ruben en hijzelf) een t-shirt ontworpen. Hmm ;-)
Ik moet wel toegeven dat ik met mijn krukken in de klimhal een bezienswaardigheid ben. Ik hups met krukken naar de wand en klim dan redelijk vlot naar boven. Misschien dat dit t-shirt ons nog speciale korting oplevert...

Pijnlijke schroeven

Mijn enkel is in de vakantie flink dunner geworden. Het vocht blijft vooral nog onderaan mijn kuit zitten. Aan de voor- en zijkant zit bijna geen vocht meer. Wat er nu wel gebeurd, is dat ik makkelijk wondjes oploop aan de buitenkant van mijn enkel - daar waar de schroeven vlak onder de huid zitten. De fysiotherapeut grapte al dat ze eruit gaan steken en Pieter opperde dat hij ze komend weekend wel wil vastdraaien - hij is toch aan het klussen in huis. 
Maandag moet ik voor controle en röntgenfoto's naar de chirurg: ik zal hem eens vragen wat hij ervan denkt. Ik ben benieuwd hoe mijn schroeven en platen eruit zien. Als ze eruit gaan wil ik ze wel mee naar huis nemen. 
Ik merk dat ik het allemaal wat minder eng als ik weet wat er gebeurt in mijn enkel. Een jaar geleden zou ik bij een gesprek over platen en schroeven mijn oren en ogen dichtgedaan hebben en snel over iets anders zijn begonnen. Het liefst zou ik even zijn weggelopen. Maar als ik nu iemand ontmoet met platen en schroeven, wil ik weten hoeveel metaal er geplaatst is en waar het zit. En het liefst wil ik even voelen. Het moet niet gekker worden.

Vooruitgang!

Vanochtend na drie weken vakantie weer fysiotherapie gehad. De therapeut was zeer verrast en heel tevreden: mijn gewricht is weer wat soepeler geworden. Het verschil tussen mijn linker- en rechterenkel is nu 9,7 cm. Voor de vakantie was het nog 12 cm! En dàt terwijl ik geen therapie heb gehad.
Volgens de therapeut heeft de rust van de afgelopen vier weken me erg veel goed gedaan. Ik ben van plan het rustiger aan te gaan doen - geen krachtsport, niet sjouwen, nog niet volledig aan het werk. Als deze vooruitgang het effect is van rust, dan rust ik graag. Op mijn werk ga ik nu voorlopig niet werken op woensdag. Midden in de week een dag rust zal me goed doen. Wat wel vreemd is, is dat ik erg veel pijn heb aan een pees aan de binnenkant van mijn enkel. Volgens de fysiotherapeut komt dat omdat deze pees het tempo van mijn gewricht niet kan bijhouden. De pees is nu geïrriteerd en dat komt door de toegenomen bewegingsruimte in het gewricht. Vooruitgangspijn dus...

Met krukken de Alpen in: een bezienswaardigheid?

Nu net terug van drie weken vakantie in de Alpen: Dolomieten, Bernina en Bergell. Ik heb voornamelijk gelezen en 'gewandeld'. Ik loop nog steeds niet zonder krukken, dus echt wandelen kun je het niet noemen. Maar ik heb veel gezien en het was fijn om drie weken buiten te zijn. We waren met een aantal bevriende klimmers en Pieter en zij hebben steeds geklommen of zijn de gletsjer opgegaan - ook al kon ik zelf niet mee, het was wel leuk om 's avonds te horen wat ze gedaan hadden. Beter dan thuis zitten;-) Ik bleek met krukken in de bergen wel een bezienswaardigheid. Sommige mensen bleven echt even staan kijken en er is zelfs een wildvreemde geweest die een foto van me gemaakt heeft! Leuk voor thuis? Vreemd vind ik dat.

Met krukken op vakantie

Weinig vooruitgang
Afgelopen vrijdag is de voortgang van mijn enkel weer 'gemeten'. Ik ben in een maand tijd maar anderhalve centimeter vooruit gegaan. Dat is weinig vind ik! Nou schijnt het wel logisch te zijn bij dit soort breuken: je maakt in het begin een spurt en daarna vorder je langzaam maar zeker. Bovendien heb ik de afgelopen periode minder oefeningen kunnen doen door de pijn die werd veroorzaakt door irritatie in het gewricht (als gevolg van overbelasting). Misschien had ik meer vooruitgang kunnen boeken als ik niet zo stom was geweest om al zonder krukken te gaan lopen. Komende vrijdag wordt er weer gemeten: dit om te zien wat de aankomende vakantie doet met mijn enkel. Ik ga daarna drie weken de bergen in en ik heb dan geen fysiotherapie.  

Krukken nog steeds nodig
Toen ik uit het gips kwam zeiden de chirurg en de fysiotherapeut dat ik in de zomer de bergen in kon. Dat gaat dus ook gebeuren, maar ik dacht aan lopen zonder krukken. En zelfs heb ik nog even gefantaseerd over een gletsjertocht... Nu blijkt dus dat ik wel de bergen in kan, maar niet zonder krukken. Dat belemmert me dus enorm in mijn mogelijkheden. Toen ik me dat een tijdje geleden begon te realiseren vond ik dat erg jammer en ik heb het er af en toe nog wel moeilijk mee, maar het is zoals het is. Ik ben blij dat ik op termijn wel weer zal kunnen doen wat ik wil. Bovendien heb ik momenteel geen pijn en dat vind ik ook wat waard.Het 'leuke' is dat Pieter besloten heeft om niet mee te gaan met de gletsjertocht in de tweede vakantieweek. Niet leuk voor hem en ook jammer voor de anderen - maar ik vind het fijn! De tweede week brengen we samen door - op een camping in de buurt van Morteratsch of misschien ook wel een keer in een hut. Ik schrok ervan toen hij met het vertelde: hij heeft ook al niet kunnen ijsklimmen in februari omdat ik toen net gevallen was. Ik vind het zelf heel jammer dat ik de gletsjer dit jaar niet op kan - dus ik vind het een groot offer van hem. Maar ik ben er wel blij mee.

Geïrriteerde enkel en klimmen in Yvoir en Beez

Overbelast
Hmm, nu toch teveel gedaan. Het ging erg goed en ik dacht: "Laat ik eens kijken hoe het is om helemaal zonder krukken te lopen - niet alleen binnenshuis, maar ook buiten....". Dat is me slecht bekomen: ik kreeg de derde dag flinke pijn en het lopen ging steeds moeilijker. De fysiotherapeut zei afgelopen vrijdag dat hij merkte dat het gewricht geïrriteerd is en dat ik het echt rustig aan moet gaan doen. Niet nu al zonder krukken gaan lopen, maar pas als ik echt goed kan afwikkelen. En dat kan pas als ik meer kracht heb in mijn voorvoet en kuit. Klimmen en krachttrainen mogen gelukkig wel (in heel beperkte mate). Dat zijn gecontroleerde bewegingen en het maakt mijn voorvoet en kuit sterk. Verder neem ik af en toe een ontstekingsremmer/pijnstiller en dat is best prettig. Verder moet ik ook met klimmen niet te ver gaan. Als we naar buiten gaan, moet ik voorlopig even beperken tot 'klauteren'- met D-schoenen, niet technisch en met genoeg ruimte om mijn linkervoet plat neer te zetten. En binnen met name routes doen die weinig van mijn linker-enkel vragen.  

Moeilijk: hulp vragen
Ik vind het niet erg dat ik deze enkel heb. Ik vertrouw erop dat ik goeddeels herstel en dat ik gewoon tijd nodig heb. Ik zie dat ik vooruit ga en dat ik steeds meer zelf kan. Wat ik dus wel erg moeilijk vind is 'hulp vragen': ik heb snel het idee dat ik anderen tot last ben. 
Als Pieter of iemand anders moet voorklimmen in een makkelijke route zodat ik het kan naklimmen, ben ik bang dat dat niet leuk is voor hun. En dat ze snel maar iets leuks moeten gaan doen. Ik voel me dan echt 'ballast'. Ik vind het ook vervelend om anderen te vragen om bijvoorbeeld mijn D-schoenen voor mij te dragen naar de rots - ze dragen het touw en de lunch al. Pieter laadt de hele auto steeds in en ik sta maar een beetje te kijken met mijn krukken. Ik voel me soms echt een 'aanhangsel' omdat ik zo weinig kan doen.
Ik WEET dat het onzin is (iedereen zegt dat ik meer hulp moet vragen en niet zo moeilijk moet doen), maar het voelt niet zo. Ik maak het mezelf erg lastig op deze manier. Hopelijk leer ik het af gedurende de gehele revalidatieperiode en kom ik er met een sterke enkel EN geest uit.

Mijn leven wordt steeds normaler

Mijn leven ziet er weer een beetje uit zoals voor de enkelbreuk. Sinds deze week werk ik officieel weer vier dagen. Het is me nog niet helemaal gelukt - gisteren thuis gewerkt, maar wel gewerkt.
En 's avonds weer aan krachttraining gedaan: bodypump. Het voordeel van dit soort krachttraining is dat het staande en liggende oefeningen met een halter zijn en dat ze allemaal heel gecontroleerd en rustig moeten worden uitgevoerd. Geen idiote warming-up dus met aerobics-oefeningen. Ik voelde me achteraf erg voldaan, en vandaag heb ik flinke spierpijn. Ik ga dat nu elke week doen. Verder klim ik alweer elke donderdagavond - en fiets ik elke dag een uur.En sinds afgelopen zondag draag ik weer gewone schoenen! Ik liep steeds op gympen, maar ik blijk weer in normale schoenen te passen. Helaas zijn de 'pumps' nog buiten bereik, maar ik kan nu ten minste weer eens iets anders aan dan die eeuwige gympen! Op advies van de fysiotherapeut heb ik nu schoenen met een 3 centimeter hoge hak: dan kan ik goed afwikkelen en ontzie ik mijn achillespees nog even. Ik kan daar aardig normaal mee lopen zonder krukken - als ik snel loop zie je niet eens dat ik wat mankeer... (alleen is snel lopen voorlopig een illusie).
De krukken heb ik nog wel nodig: vooral buitenshuis - hele korte stukjes kan ik wèl zonder krukken lopen.

Helling oplopen makkelijker met een vriend

Helling oogt minder steil met een vriendDoor onze redactie wetenschap (NRC)

Rotterdam, 17 juni. "(..) een helling oogt minder steil met een vriend naast je (..) is wetenschappelijk vastgesteld. Het voelt gemakkelijker om tegen een helling op te lopen met een intieme vriend. (..) Wie zich door vriendschap weet gesteund, voelt extra energie en ziet een minder steile helling.
Dat blijkt uit onderzoek van Britse en Amerikaanse psychologen (..). Ze benaderden mensen die alleen of met een vriend over een universiteitsterrein lopen, of ze lieten individuele wandelaars nadenken over een recente ontmoeting met een goede vriend, met iemand die hen ooit had teleurgesteld of met een willekeurig persoon.
Vervolgens brachten ze de wandelaars naar een helling van bijna 30 graden en vroegen hun te schatten (..) hoe steil die was. Wie een vriend bij zich had of aan een vriend had moeten denken, schatte de helling minder steil dan solowandelaars en mensen die niet aan een vriend hadden gedacht. Hoe langer de vriendschap duurde en hoe intiemer de vriendschap, des te groter dit effect. Zonder sociale steun is de wereld werkelijk moeilijker, aldus de psychologen."

Nou, de Biancograat in Zwitserland moet me dan dus wel lukken deze zomer. Ik ga met Pieter, Allard, Johan, Anneke, Harry en Ruben. Genoeg intieme en goede vrienden lijkt me zo.

Weer een kleine stap vooruit

Matige vooruitgang, of niet?
Vandaag bij fysiotherapie weer laten meten wat het verschil is tussen mijn linker- en mijn rechterbeen. Ik ben anderhalve centimeter vooruitgegaan in 2 weken tijd. Het verschil tussen links en rechts is nu 13,5 centimeter. Ik was verbaasd: bij de vorige meting was de vooruitgang groter. De fysiotherapeut was niet verbaasd, maar tevreden. De eerste weken kun je een sprong maken en daarna volgt stilstand, een beetje vooruitgang of soms zelfs achteruitgang. Nou, dan is dit dus niet zo slecht. Mijn enkel voelt ook echt veel soepeler - ik kan hem beter ontspannen en ik kan er zelfs een beetje mee 'schommelen' of draaien. 

Lotgenoten gezocht
Net even op Internet gekeken naar verhalen van 'lotgenoten'. Alle mensen die ik ontmoet die ook iets in hun enkel hebben gebroken, hebben eenvoudiger breuken. Wat ik 'leuk' zou vinden om te weten is wat de ervaringen zijn van mensen met dezelfde breuken. Wanneer konden ze zonder krukken lopen? Wanneer konden ze springen? Wanneer konden ze hun voet weer spitsen? Gaat de pijn weg? Ik hoopte op Internet verhalen te vinden waar ik wat aan heb - in 'het wild' kom ik ze niet tegen.
Maar op Internet is het één en al treurnis. Ik zoek maar niet verder - omdat ik de mensen niet ken, weet ik dus toch niet goed hoe ik hun ervaringen moet inschatten. Zijn het doorzetters of moeten ze juist aangespoord worden om wat te doen aan hun herstel?

Zonnebloemklimweekend

Klimmen met krukken
Afgelopen weekend ben ik met Pieter en Johan gaan klimmen in Dave (België). Ik heb steeds aan het begin en het eind van de dag een eenvoudige route na geklommen met mijn D-schoenen. Omdat mijn klimmen nog niet veel voorstelt en ik bij de rotsen rondscharrelde met krukken, hadden Johan en Pieter het steeds over 'zonnebloemreizen'. Op een gegeven moment stonden Pieter en ik op de standplaats en zagen we beneden allerlei mensen grijnzen. Wat bleek? Johan had mijn krukken aan zijn gordel gebonden en was daarmee omhoog aan het klimmen. Kon ik op de standplaats ook goed staan...

Klimmen omdat het 'moet'
Pieter en Johan hebben de rest van de dag gebikkeld in allerlei 6b's en 6c's. Ik heb gelezen en wat gepraat met andere klimmers (je hebt veel aanspraak als gemankeerde klimmer). Tusssendoor pannenkoeken gegeten op de parkeerplaats en gekeken naar 2 meiden van de sportacademie. Ze deden reddingsoefeningen in de rots voor hun opleiding. Klimmen vonden ze niet zo leuk hadden ze gezegd, want ja, alles wat moet is niet leuk... Ze snapten dan ook niet waarom ik wilde klimmen - ik had immers het ultieme excuus om het niet te doen?!

Voor meer foto's van dit weekend, zie: http://picasaweb.google.nl/EstherFontein/DaveJuni2008?authkey=0jb42mDjCoc

Nieuwe fiets!

Ik heb vandaag een nieuwe fiets gekocht! Toen ik loopgips kreeg, ben ik weer gaan fietsen. De fysiotherapeut zei dat ik het beste op een lage damesfiets kon rijden (veiliger), maar die had ik niet. Ik heb een hoge herenfiets! 
Ik mocht van allerlei mensen een damesfiets lenen, maar dat waren dan weer niet zulke fijne fietsen. En ik fiets er wel elke dag zo'n 20 kilometer mee. Ik fietste dus gewoon op mijn herenfiets. Het op- en afstappen is wat lastig, met zo'n stijve enkel. Mijn krukken prutste ik via mijn bagagedrager langs de stang en dan ging het allemaal best.
Deze week hoorde ik dat ik mee kon doen aan een fietsenplan via mijn werk. Dus mijn werkgever betaalt mee aan de fiets tot aan een bepaald bedrag. Dat is best interessant.... Vandaag dus maar gedaan! In vergelijking met mijn herenfiets vind ik het een wat plomp model, maar hij fietst goed. En het op- en afstappen is een stuk makkelijker...

Metaal gaat wat mij betreft uit mijn enkel!

Röntgenfoto's 
Vanmiddag weer bij de fysiotherapeut geweest. Hij had de meest recente röntgenfoto's gekregen en we hebben ze samen bekeken. Hij heeft me laten zien hoe je kunt zien dat de breukvlakken van de botten aan elkaar groeien zijn. Nog niet alles is even ver in het zogenaamde 'consolideringsproces', maar het zag er goed uit.
Hij is er wel van overtuigd dat de stand van mijn scheenbeen ten opzichte van mijn voet niet optimaal is voor een perfecte afwikkeling van de voet. Het is wel een 'anatomische stand', maar ik zal dus niet alle bewegingsruimte terug kunnen krijgen. Hmm. Afwachten maar wat dat betekent.

Osteosynthesemetaal eruit?
Als het metaal eruit is, schijnt dat enkele centimeters te kunnen schelen. Nou weg ermee, met dat metaal. Ook al omdat ik aan de binnenkant van mijn enkel een plekje heb waar een pees over een schroef loopt en dat doet echt zeer. Vooral bij aanraking. Het is niet fijn om pijn 'in je schroeven' te hebben. Ik heb vorige week aan de chirurg gevraagd wanneer het metaal eruit mag op z'n vroegst. Hij had het over december. Nou, als het herstel voorspoedig verloopt, mag het er van mij dan wel uit. 

D-schoenen
Ik heb dit weekend mijn D-schoenen weer eens aan gedaan. Ik wilde weten hoe het loopt met 'schroefpijn' en een stijf gewricht. Het viel niet tegen - ik kon er goed mee uit de voeten. Met dat soort schoenen kun je sowieso niet afwikkelen, dus niemand loopt soepel. Zo'n manke poot valt dan niet meer op ;-. De fysiotherapeut gaat een schuimrubber vorm voor me maken zodat ik in mijn D-schoenen kan zonder dat de schroef irriteert.

Klimmen met een goede of foute anatomische stand

De chirurg
Gisteren naar de chirurg geweest voor controle. Hij was helemaal tevreden en zelfs verrast over wat ik al kan sinds ik niet meer in het gips zit. Ik heb nu sinds vijf weken geen gips meer en ik ben nu vier weken bezig met revalideren. Ik kan nog een heleboel niet en ik heb vaak pijn, maar het is goed om te weten dat de chirurg tevreden is en dat het volgens hem boven verwachting goed gaat.
De fysiotherapeut was bang dat er geen goede 'anatomische stand' bereikt was. De chirurg zegt dat 'de stand wel anatomisch is', maar of hij goed of fout is, wilde (of kon) hij niet zeggen. Volgens de chirurg is er met fysiotherapie nog veel te bereiken is. Dat mag ik hopen, want nu stelt het lopen nog niet veel voor.

Klimmen 
Anatomisch correct of niet, gisteravond heb ik samen met Pieter weer in Bussum geklommen. Hij heeft zijn eerste 7a uitgeklommen en ik kon zowaar een 5a uitklimmen!
Dat had ik niet verwacht. Ik moet wel vaak even rusten en de 5a was echt wel het hoogtepunt van de avond, maar het voelt wel weer als klimmen! De drietjes en viertjes zijn echt saai om de hele tijd te klimmen. De fysiotherapeut vond dat mijn enkel er vanochtend goed uitzag, dus ik heb hem niet overbelast.

Anatomische stand niet goed!

Ik moet donderdag naar de chirurg voor een controlebezoek. Ik heb vandaag van de fysiotherapeut een brief meegekregen met een vraag over de 'anatomische stand' van mijn tibia (scheenbeen). Hij heeft me een tijdje geleden al gezegd dat het erop lijkt dat mijn been niet helemaal goed staat. AAAARGH!
Als dat zo is, kan het zijn dat ik mijn voet niet helemaal zal kunnen afwikkelen. De fysiotherapeut verwacht wel dat ik goeddeels kan doen wat ik wil doen met mijn been, maar met een beperking. Ik zal niet hompelend door het leven gaan, maar de 100 meter sprint zal ik niet meer winnen.
Nou ja, ik wacht het antwoord van de chirurg wel af.

4 centimeter vooruitgang!

Kan het sneller?
Vandaag weer naar fysiotherapie geweest. Al mijn frustraties neergelegd en gevraagd of ik niet vaker behandeld kan worden dan twee keer per week en of ik niet nog meer thuis kan doen. Ik heb een soort skateboard thuis om zittend oefeningen mee te doen en een elastische band. Maar het antwoord was 'nee'. 
Meer behandelingen krijg ik niet, want de therapeut is bang dat het gewricht dan geforceerd wordt - ik beweeg al genoeg vindt hij. Ik fiets, ik werk en heel soms ga ik krachttrainen. Wat wel mag is lopen... Nog wel met krukken, want afwikkelen van de voet gaat nog niet goed. Zonder krukken lijkt mijn loopje al heel wat, als ik me heel erg concentreer. Ben ik moe, dan loop ik, zoals een collega het fijntjes uitdrukte, als 'een lepralijder'. Ik mag pas zonder krukken als ik 'fatsoenlijk' loop.
Volgende week donderdag moet ik naar de chirurg en dan worden er weer foto's gemaakt. Afhankelijk van hoe alles er dan uit ziet en wat de chirurg zegt, kan de fysiotherapeut me zeggen wat ik eventueel nog meer mag doen thuis.

Vooruitgang
Maar er is ook goed nieuws! Op 8 mei hebben we gemeten wat het verschil is tussen beide benen in beweeglijkheid. Als je met beide voeten op de grond staat en je buigt door je knieën, dan komen je knieën normaal gesproken even ver. Bij mij is mijn linkerenkel stijf en kan ik maar een beetje door mijn knie gaan. Mijn rechterbeen kan veel verder. Het verschil was op 8 mei 19 centimeter. Dat wist ik toen we vandaag weer gingen meten nog uit mijn hoofd. En vandaag was het verschil nog maar 15 centimeter!
De therapeut geloofde het niet en dacht dat ik me vergiste in de eerste meting. Een vooruitgang van 1 centimeter leek hem logisch, 4 centimeter niet. Maar toen we de oude meting erbij haalden, bleek toch echt dat ik 4 centimeter vooruit ben gegaan! Ik ben er erg blij mee. De afgelopen tijd vroeg ik me weleens af of ik überhaupt nog wel vooruit ging....

Pffffff....moeilijk

"Nou, echt vooruit gaat het niet hè?"
Deze week vind ik het moeilijker om positief te blijven over mijn enkel dan voorheen. Ik baal ervan dat het allemaal veel moeilijker gaat - een dag werken betekent dat ik 's avonds niets meer kan eigenlijk. Dat is te vermoeiend - door de pijn. Van de week zou ik bijvoorbeeld gaan eten bij Allard. Ik heb afgezegd. Gelukkig vond hij het leuk om bij mij te eten en te koken!
Eigenlijk kan ik alleen iets afspreken als ik de volgende dag rustig aan kan doen en ik op de dag van de afspraak niet te lang werk. Maar ik wil mijn werk juist weer meer oppakken. Niet om 3 uur naar huis, maar gewoon om 5 uur. En 's avonds samen met anderen eten of iets anders kunnen doen. Zonder eerst te moeten rusten of slapen!  
En ik kom steeds vaker mensen tegen die zeggen "Ben je nou nog aan het revalideren?" Of: "Nou, echt vooruit gaat het niet hè?" Niet dat zij er wat van weten, maar op de een of andere manier maakte het me deze week onzeker.

Relativeren
Pieter vroeg me al waarom ik zo veel meer wil gaan werken: "Van wie en waarom moet dat?" Van de arbo-dienst hoef ik inderdaad nog helemaal niet aan het werk, maar ik wil weer gewoon normaal zijn, denk ik. Maar ja, dat ben ik nou eenmaal nog niet. Pieter heeft me vandaag wel geholpen om het weer wat te relativeren. Dit soort breuken kost erg veel tijd en in de zomer zal ik zonder krukken kunnen lopen, maar ik zal nog steeds niet helemaal klaar zijn met revalideren. Het is nou eenmaal geen simpele recht-toe-recht-aan-breuk en ook al weet ik dat, vanmiddag zat ik er toch aardig doorheen. 

Kleuters op krukken
Toen ik vandaag na de teamvergadering naar huis ging, spraken twee kleuters op het schoolplein me aan: "Kijk, wij hebben ook een gebroken been! Handig hoor, die krukken!". Ze deden net alsof twee scheppen krukken waren en hobbelden heel dapper over het plein. En dat inspireerde andere ukken weer om hinkend te lopen. Nou, het scheelde niet veel of alle kinderen van de hele naschoolse opvang waren mank en kreupel. Dat vind ik dan wel weer leuk. In onderwijstermen: blijkbaar is mijn enkel een creatieve spel-aanleiding...

Revalideren in Orpierre

Klimmen...
Eind april zijn we met 8 klimmers voor een week naar Orpierre gegaan. Met hen gaan we komende zomer ook op vakantie. Ik kon natuurlijk niet klimmen en had alleen mijn helm meegenomen. Als ik dan in de buurt van de rotsen zou komen - wandelen kon wel min of meer - dan kon ik veilig 'kijken'. Pieter bleek echter mijn gordel en schoenen te hebben meegenomen en toen ik de klimmers op een gegeven moment opzocht, lagen mijn spullen al klaar! Johan en Pieter hebben me gezekerd en ik heb twee keer een korte, makkelijke route gedaan. De route was gewaardeerd als een 3, maar omdat mijn enkel pijnlijk en stijf is, voelde het voor mij als een 6a. Onderweg naar boven zag ik nog een schorpioen - de dag kon niet meer stuk!

... maar vooral slapen, lezen en een beetje wandelen
Ik heb de verdere week 'gewandeld' met krukken, geslapen (de pijn kost me nog erg veel energie) en gelezen in de zon. Het was mijn eerste week zonder gips en ik mocht voorzichtig mijn enkel gaan belasten. 's Ochtends eerst met mijn voet in een grote emmer met warm water en dan langzaam aan beginnen met bewegen. De emmer werd vervolgens gevuld met koud water en deed zo dienst als koelkast voor het bier!
De anderen hebben de hele week geklommen, behalve op woensdag, toen goot het aan één stuk door. We hebben toen met z'n allen een bezoek gebracht aan Sisteron - al met al een prima revalidatie-vakantie.

Wat eraan vooraf ging

Voorklimval
Zaterdag 9 februari ben ik gevallen tijdens het klimmen in Freyr, België. Ik was bezig me voor te bereiden op een instructeursexamen in mei. Allard en ik willen assistent kliminstructeur (AKI) worden en we zouden dat weekend met Pieter (die al AKI is) reddingstechnieken gaan oefenen. Die hebben we nu meteen in de praktijk kunnen brengen.
Ik was bezig met het voorklimmen van de tweede touwlengte en ben een meter boven de vierde haak uit de wand gegleden. Hoe ik ben gevallen is me niet duidelijk - het lijkt erop dat ik de val met mijn enkel heb 'opgevangen'. En voor de duidelijkheid: het was niemands schuld. Vallen hoort erbij en de zekeraars en ik hebben geen vreemde of verwijtbare dingen gedaan. Het was alleen stomme pech dat de val zo uitpakte. 

EHBO en 'bergredding'
Onderaan de rotsen was een arts aanwezig - heel toevallig was zij ook aan het klimmen. Zij heeft mijn onderbeen gezet (AU!) en gespalkt met een tak. Binnen een kwartier was de noodarts aanwezig en hij heeft me een infuus en morfine gegeven. Daarna is mijn been opnieuw gespalkt. Ik geloof - ik weet het niet zeker meer - dat deze spalk over de tak heen is gegaan.
Ongeveer tegelijkertijd waren de politie, de brandweer en de bergredding aanwezig. De politie keek even of er procesverbaal opgemaakt moest worden, maar dat bleek niet nodig te zijn, dus die konden weer weg. De brandweer en de bergredding hebben me over de Maas met een bootje naar de ambulance gebracht. Daarna ben ik naar het ziekenhuis in Dinant gebracht. Er waren dus veel mensen betrokken bij het 'redden' van een vrouw van nog geen 60 kilo. Decadente hobby, dat klimmen.

Ziekenhuis in Dinant
In het ziekenhuis werd mijn been opnieuw gezet (AUUUUUUUU!) en zijn er allerlei onderzoeken gedaan: röntgenfoto's van mijn been, rug, nek en hoofd, röntgenonderzoek van de bloedvaten in mijn been en voet en een ct-scan van het been. Het was een open botbreuk van de linkerenkel - zowel het scheenbeen als het kuitbeen waren gebroken en de arts sprak van een verbrijzeling van het enkelgewricht.
Zodra duidelijk was dat ik het aan kon om vervoerd te worden naar Nederland is overleg gevoerd met de alarmcentrale. Ik bleek in quarantaine opgenomen te moeten worden i.v.m. een eventuele MRSA-besmetting omdat ik in België was behandeld. Levensgevaarlijk, die Belgische ziekenhuizen. Aan het eind van de middag werd duidelijk dat ik naar het Diak in Utrecht kon. De arts heeft mijn been toen opnieuw gespalkt voor de rit naar Nederland.  

Naar Nederland
's Avonds om half 9 werd ik uiteindelijk opgehaald door een ambulance. De medewerkers van de ambulance verontschuldigden zich honderden keren voor hun voertuig: "Hij veert niet, er zitten veel hobbels in de Belgische wegen - vanaf Breda wordt het minder erg. Misschien kunnen we in Antwerpen bij het ziekenhuis nog even stoppen voor wat morfine, want dat hebben we niet bij ons." Het ziekenhuis in Dinant heeft me toen nog even snel op de gang op weg naar de ambulance een extra shot morfine gegeven en toen ging het wel. Om half 12 ongeveer waren we in het ziekenhuis in Utrecht. Allard en Pieter hebben thee met me gedronken in mijn quarantainekamertje en nadat ze me goedenacht gewenst hadden en zichzelf ontsmet hadden zijn ze naar huis gegaan.

De operatie
Maandagavond 11 februari ben ik uiteindelijk geopereerd (aan een pilon tibiale fractuur). Ik heb een plaatje langs mijn kuitbeen en langs mijn scheenbeen. In totaal 12 schroeven. Als ik last krijg van het metaal kan het er volgend jaar uitgehaald worden. Ik denk dat ik dat wel laat doen - dan pas ik waarschijnlijk beter in mijn zware bergschoenen.
De eerste maand na de operatie heb ik een externe fixateur gehad. Daarna ongeveer 8 weken gips, waarmee ik de laatste drie weken voorzichtig mocht 'lopen'. Ik heb nu sinds weken geen gips meer en het revalideren is begonnen. De rolstoel is weer terug naar thuiszorg en het lopen gebeurt nu grotendeels met krukken (in huis zonder krukken).