Een jaar lang klimmen

Lange tijd niets gepost op dit blog - dat komt omdat ik een jaar in Europa op reis ben geweest om te klimmen. Op ons klimblog kun je zien wat we gedaan hebben. Veel mensen hebben me tijdens de reis en erna gevraagd hoe het gaat met mijn enkel. Heeft mijn enkel geleden onder een jaar lang alleen maar klimmen?

Hulpmiddelen en acceptatie
Om verdere slijtage te vertragen en pijn te minderen, loop ik met krukken of een stok. Klimmen gaat goed, omdat ik altijd een brace draag en inmiddels aardig door heb hoe ik mijn enkel kan ontzien tijdens het klimmen. Ik vervloek de krukken nog wel regelmatig: als je door dicht struikgewas naar de instap van een route moet lopen, dan is het lopen een crime. Ook met krukken bergop is erg zwaar. In Margalef (in Catalonië) was ik trouwens niet de enige klimmer met krukken. We hebben daar een klimmer met één been gezien. Hij klom met 2 vingers in zijn neus 7c-8a. Daar kan ik nog wat van leren!

Artrodese, of nog niet?
Als de pijn in mijn enkel ondraaglijk gaat worden , zal de enkel moeten worden vastgezet (artrodese). Maar het gaat wonder boven wonder goed met mijn enkel. Niet dat ik nu ineens kan rennen springen of dansen, maar omdat ik steeds beter weet wat ik wel en wat ik niet kan  doen. Tot nog toe geef ik mijn enkel een '8'. Wat mij betreft laat het vastzetten nog even op zich wachten.

Zie ook: www.nonstopclimbing.nl

Fietsen: beter van niet

Klimmen gaat goed
Het ging sinds het vroege voorjaar heel goed met mijn enkel. Goed in de zin dat ik relatief weinig pijn had. Mijn fysiotherapeut vraagt soms welk cijfer ik mijn enkel geef en ik geef het al een tijdje een '8 '. Na de zomer, toen ik drie weken geklommen had met weinig enkelklachten en ik ook een week lang een herdershond te logeren had, dacht ik: "Als het nou zo goed gaat, misschien kan ik dan wel weer gaan fietsen naar mijn werk. Misschien zijn de pezen rond mijn enkel wel weer sterk genoeg om dit aan te kunnen."

Fietsen?
Ik ben ongeveer 3 weken lang bijna dagelijks naar mijn werk gefietst en weer terug. Dat is 10 km. enkele reis. Niet veel, maar naast mijn werk blijkt het toch te belastend te zijn. Ik heb sinds de eerste dag fietsen pijn. Eerst dacht ik nog dat het van de verhuizing binnen school was (ben van een lokaal boven in het gebouw naar een lokaal beneden in het gebouw gegaan). Pieter was sceptischer en wees me erop dat ik al eerder had proberen te fietsen en dat dat toen ook niet goed ging. Hmm, vergeten (of verdrongen?).

Toeclip?
Afgelopen week met de fysiotherapeut gepraat en gekeken naar manieren om het fietsen lichter te maken. De beweging van het gewricht wordt bij fietsen na een tijdje pijnlijk. Daarom zou ik met mijn D-schoenen kunnen gaan fietsen. Of misschien dat een toeclip het fietsen minder belastend maakt. Met zo'n ding schijn je je voet in een hoek van 90 graden te moeten houden om goed te kunnen fietsen. En dat voorkomt dus dat ik het gewricht te veel belast.
Ik ga nu in ieder geval een toeclip op het linker-pedaal zetten en verder maar weer suf met de auto op en neer naar mijn werk. Fietsen bewaar ik voor ritjes binnen Zeist of bij Pieter in de buurt en voor als er een hond komt logeren. Als ik maar soms fiets, valt de pijn wel mee en misschien dat een toeclip dan de pijn kan helpen voorkomen. 

Acceptatie
Waarschijnlijk ging het dus zo goed met mijn enkel omdat ik nauwelijks meer fietste. Ik blijf het lastig vinden om me neer te leggen bij mijn beperkingen. Ik heb nu wel één voordeel van een artrodese (het vastzetten van de enkel) ontdekt: als de enkel vastgeschroefd is, zal ik weer naar hartenlust kunnen fietsen!

Verdriet om mijn enkel

Nerveus in Freyr
Ik ben sinds mijn val niet meer vaak in Freyr geweest om te klimmen. Iedere keer dat ik er kom ben ik nerveus en gespannen. Vorige week ben ik met Johan en Pieter gegaan en ik had er veel zin in. Maar het viel erg tegen. Ik werd al snel heel erg nerveus en begon me ontzettend stroef te bewegen. 

Ontmoeting met 'ooggetuigen'
Ik kwam ook nog twee mensen tegen die destijds bij het ongeluk aanwezig waren. Eén van hen heeft de bergredding gebeld en zijn vriendin heeft mijn been gezet. De andere had het alleen maar zien gebeuren. Beiden waren verbaasd over de trage redding en ze vonden dat er maar geprutst werd. Ook vertelde één van hen dat de klimster die mijn been spalkte, een reprimande heeft gekregen van de ambulance-arts. Terwijl ze volgens mij alleen maar heeft willen voorkomen dat de doorbloeding stopte. Hun verhaal maakte me ook niet veel vrolijker en er kwam een flinke golf verdriet omhoog. Uiteindelijk heb ik de eerste dag nauwelijks geklommen, maar vooral gespeeld met wat honden die er rond liepen. De tweede dag ging het al beter en heb ik toch nog wat leuke routes kunnen klimmen.

Tegenvaller
Ik was echt verbaasd over mijn verdriet. Ik dacht dat ik het wel achter me had gelaten.  Misschien heeft het toch te maken met dat ik sinds december/januari weet dat mijn enkel nu echt 'uit ontwikkeld' is en het nu een kwestie is van tijd. Tijd waarin ik voorzichtig moet zijn met belasting in de hoop dat ik met deze slechte enkel zo lang als mogelijk kan doen. Op een gegeven moment zal de pijn zo erg worden dat ik waarschijnlijk niets liever wil dan mijn enkel te laten vastzetten. Maar dat is nu nog geen optie voor mij. Tot december had ik nog hoop op wat verbetering. Die hoop heb ik nu niet meer. De enige hoop die ik heb, is dat ik nog lang met deze enkel kan doen. Het besef dat mijn enkel vanaf nu alleen nog maar achteruit kan gaan en op termijn zal worden vastgezet, zorgt er blijkbaar voor dat het verdriet nu naar boven kan komen.

De route zit in de versnijding

'Rouwen'?
Binnenkort ga ik een keer naar Freyr. Niet om te klimmen, maar gewoon om er te zijn. Ik wil de plek zien waar ik ben gevallen (heb ik sindsdien niet meer gezien). Hopelijk helpt het me om mijn frustraties te verwerken. Ik baal om wat ik niet meer kan, maar ik vind ook dat ik niet mag zeuren: ik heb geen ander letsel, ik ben gezond, ik kan weer best veel, dus genoeg getreurd, klaar, verder gaan. Maar kennelijk moet ik ook iets doen met het verdriet.

Bezoek aan een orthopedisch chirurg

De scan
Maandag ben ik bij de orthopeed geweest om de ct-scan te bespreken die vorige week is gemaakt. Enkele beelden van mijn enkel staan hiernaast. Uit de scan blijkt dat mijn enkel in zeer slechte staat is. Er zitten grote oneffenheden ('gaten') in het gewricht. De chirurg merkte ook op dat hij nu ook niet meer kon zeggen of de eerste operatie wel beter had kunnen gaan. Nog steeds is te zien dat de breuk bijzonder gecompliceerd was en altijd ernstige gevolgen zou hebben. (Vraag blijft waarom er geen orthopeed bij is geroepen).
 
Artrodese
Het enige wat deze chirurg kan doen, is 'vastzetten' (artrodese). Een enkelprothese gaat erg kort mee en is volgens hem niet geschikt voor intensief gebruik. En aangezien ik niet van plan ben om stil te gaan zitten, is dat misschien wel nooit een optie.
Vastzetten betekent dat ik mijn enkel niet meer kan bewegen en dat ik daardoor in ieder geval geen pijn meer zal hebben. Omdat de enkel in een bepaalde positie wordt vastgezet, zal ik (al dan niet met speciale zolen of schoenen) kunnen lopen zonder stok of krukken. Nadeel is wel dat ik sneller slijtage zal oplopen in mijn voorvoet.

En nu?
De foto's zagen er echt belabberd uit en het was weer flink slikken. Hoop op verbetering is er niet en dat is toch een heel ander beeld dan waar ik me nu mee staande hield. Ik ben hier erg verdrietig over.
Tegelijkertijd ben ik blij dat ik nu precies weet hoe het er uit ziet en hoe het er voor staat. Ook ben ik blij dat ik niet meer onzeker hoef te zijn over welke bewegingen nu voor versnelde slijtage zorgen. De chirurg is van mening dat het niet veel uitmaakt wat ik doe in het dagelijks leven: slechter kan eigenlijk niet. Ik blijf wel voorzichtig doen met mijn enkel, maar het is dus niet zo dat klimmen en mijn werk mijn enkel erg veel kwaad doen. Volgens de chirurg is pijn de grens; daar hou ik me al vrij lang aan, dus daar ben ik al aan gewend.
Verder heeft de chirurg gezegd dat ik moet proberen om zo lang mogelijk met deze enkel te doen. Mochten de pijnklachten te erg worden, dan kan ik terug komen om hem vast te laten zetten. Als de enkel blijft zoals hij nu is, hou ik het nog erg lang vol, maar ja, daar heb ik natuurlijk geen zicht op.

Op zoek naar verdere hulp

Onverklaarbare klachten
Ik ben afgelopen maandag naar een orthopedisch chirurg in Amstelveen geweest. Ik heb een aantal klachten (onder meer knakkende geluiden met een scherpe pijn) die niet goed verklaard konden worden. Voor de zomer ben ik op zoek gegaan naar een specialist die me hierbij zou kunnen helpen. Mijn fysio had een theorie over bot- of kraakbeensplinters die in de weg zaten en pijn veroorzaakten. Die splinters zouden via een artroscopie verwijderd kunnen worden en dan zou het lopen minder pijnlijk zijn.

Zoektocht naar een orthopedisch chirurg
Het duurde even voor ik een specialist gevonden had met een wachttijd van minder dan een jaar die ook nog enkels behandelt. Het UMC in Utrecht liet me bijvoorbeeld eerst al mijn gegevens opsturen, voordat ze zeiden dat er geen enkels meer behandeld werden in het UMC... Amstelveen dus.

Falen bij de operatie?
De arts in Amstelveen werkte ten tijde van mijn operatie in het Diakonessenhuis als orthopeed en bleek mijn chirurg wel te kennen. Dat bleek wel wat wrang te zijn, want na bestudering van de ct-scan en de röntgenfoto's van de breuken, bleek hij vraagtekens te hebben bij de operatie die verricht was. Een bepaald stuk bot (van de onderkant van mijn scheenbeen) is zodanig teruggeplaatst dat het gewrichtsvlak een ernstige oneffenheid heeft en dat je niet kunt spreken van een goede anatomische stand. Ook konden we zien dat er nog steeds een soort opening in één van de botten blijkt te zitten... De Amstelveense arts vroeg zich af waarom hij er niet bij was geroepen en of dit nou werkelijk niet anders had gekund... Tja, dat weet ik natuurlijk ook niet.

Artrodese?
Er zijn in ieder geval geen losliggende splinters aanwezig en de pijn wordt verklaard door de grote oneffenheid. Het kraakbeen wordt als het ware ingedeukt en dat veroorzaakt pijn. De arts gaf aan dat het levenslang met krukken lopen geen optie is omdat dat allerlei andere klachten zal veroorzaken. Klachten die ik al in lichte mate ken: pijn aan handen, polsen, schouders en rug. De enige mogelijke operatie die voor pijnverlichting kan zorgen is een zogenaamde enkel-artrodese. Daarbij wordt het enkelgewricht operatief 'vastgezet'. Ik kan dan 'lopen' zonder krukken en pijn, maar heb misschien wel rare schoenen nodig en ik zal op termijn weer in andere gewrichten klachten gaan ontwikkelen.
 
Wordt vervolgd
Het is nu een kwestie van het afwegen van de voor- en nadelen. De huidige situatie hou ik nog wel even vol, maar hoe lang is dat wijs? In januari wordt er een ct-scan gemaakt en heb ik een tweede gesprek met de chirurg in Amstelveen. Misschien dat ik dan meer weet. Ik heb nu meer duidelijkheid, maar erg vrolijk word ik er niet van.

Weghalen metaal

Voor- en nadelen
Ik ben maandag bij de chirurg geweest en we hebben het gehad over de voor- en nadelen van het weghalen of laten zitten van de schroeven en plaatjes. Nadeel: het is een operatie en aan iedere operatie zitten risico's vast. Voordeel: in de toekomst zit er geen metaal in de weg als blijkt dat mijn enkel opnieuw geopereerd moet worden. De kans dat ik opnieuw onder behandeling zal komen voor mijn enkel is groot: het kraakbeen in de enkel is geminimaliseerd en mijn enkel zal daardoor relatief vroeg versleten zijn. Dat betekent dat mijn enkel vastgezet kan worden of misschien zelfs vervangen moet worden. (In het Diaconessenhuis hebben ze niet de kennis voor een enkelprothese en volgens de chirurg is het nog een tamelijk experimenteel iets, zo'n kunstenkel). 

Weghalen!
Ik heb 'gekozen' voor opereren. En ook heb ik gekozen voor volledige narcose... de napijn lijkt me al spannend genoeg. Ik hoef niet te horen hoe ze met weet ik wat voor doe-het-zelf-gereedschap alles er weer uit schroeven, trekken en knippen...
In principe mag ik dezelfde dag nog naar huis - tenzij ik laat wordt geopereerd of de pijn te heftig is. Ik ga de eerste periode na de operatie bij Pieter logeren - het herstel van de wonden zal zo'n drie weken duren.

Opereren
En vandaag heb ik een oproep voor de operatie gekregen! Ik word op 11 december geopereerd. Dat komt goed uit: ik werk dan de laatste week voor de kerstvakantie niet en dan heb ik twee weken vakantie. Volgens de chirurg zou ik na een week weer kunnen werken, lopend op krukken. Dat betekent dat ik nog wel enigszins kan genieten van de vakantie èn dat ik na de vakantie gewoon kan gaan werken!