Mijn leven wordt steeds normaler

Mijn leven ziet er weer een beetje uit zoals voor de enkelbreuk. Sinds deze week werk ik officieel weer vier dagen. Het is me nog niet helemaal gelukt - gisteren thuis gewerkt, maar wel gewerkt.
En 's avonds weer aan krachttraining gedaan: bodypump. Het voordeel van dit soort krachttraining is dat het staande en liggende oefeningen met een halter zijn en dat ze allemaal heel gecontroleerd en rustig moeten worden uitgevoerd. Geen idiote warming-up dus met aerobics-oefeningen. Ik voelde me achteraf erg voldaan, en vandaag heb ik flinke spierpijn. Ik ga dat nu elke week doen. Verder klim ik alweer elke donderdagavond - en fiets ik elke dag een uur.En sinds afgelopen zondag draag ik weer gewone schoenen! Ik liep steeds op gympen, maar ik blijk weer in normale schoenen te passen. Helaas zijn de 'pumps' nog buiten bereik, maar ik kan nu ten minste weer eens iets anders aan dan die eeuwige gympen! Op advies van de fysiotherapeut heb ik nu schoenen met een 3 centimeter hoge hak: dan kan ik goed afwikkelen en ontzie ik mijn achillespees nog even. Ik kan daar aardig normaal mee lopen zonder krukken - als ik snel loop zie je niet eens dat ik wat mankeer... (alleen is snel lopen voorlopig een illusie).
De krukken heb ik nog wel nodig: vooral buitenshuis - hele korte stukjes kan ik wèl zonder krukken lopen.

Helling oplopen makkelijker met een vriend

Helling oogt minder steil met een vriendDoor onze redactie wetenschap (NRC)

Rotterdam, 17 juni. "(..) een helling oogt minder steil met een vriend naast je (..) is wetenschappelijk vastgesteld. Het voelt gemakkelijker om tegen een helling op te lopen met een intieme vriend. (..) Wie zich door vriendschap weet gesteund, voelt extra energie en ziet een minder steile helling.
Dat blijkt uit onderzoek van Britse en Amerikaanse psychologen (..). Ze benaderden mensen die alleen of met een vriend over een universiteitsterrein lopen, of ze lieten individuele wandelaars nadenken over een recente ontmoeting met een goede vriend, met iemand die hen ooit had teleurgesteld of met een willekeurig persoon.
Vervolgens brachten ze de wandelaars naar een helling van bijna 30 graden en vroegen hun te schatten (..) hoe steil die was. Wie een vriend bij zich had of aan een vriend had moeten denken, schatte de helling minder steil dan solowandelaars en mensen die niet aan een vriend hadden gedacht. Hoe langer de vriendschap duurde en hoe intiemer de vriendschap, des te groter dit effect. Zonder sociale steun is de wereld werkelijk moeilijker, aldus de psychologen."

Nou, de Biancograat in Zwitserland moet me dan dus wel lukken deze zomer. Ik ga met Pieter, Allard, Johan, Anneke, Harry en Ruben. Genoeg intieme en goede vrienden lijkt me zo.

Weer een kleine stap vooruit

Matige vooruitgang, of niet?
Vandaag bij fysiotherapie weer laten meten wat het verschil is tussen mijn linker- en mijn rechterbeen. Ik ben anderhalve centimeter vooruitgegaan in 2 weken tijd. Het verschil tussen links en rechts is nu 13,5 centimeter. Ik was verbaasd: bij de vorige meting was de vooruitgang groter. De fysiotherapeut was niet verbaasd, maar tevreden. De eerste weken kun je een sprong maken en daarna volgt stilstand, een beetje vooruitgang of soms zelfs achteruitgang. Nou, dan is dit dus niet zo slecht. Mijn enkel voelt ook echt veel soepeler - ik kan hem beter ontspannen en ik kan er zelfs een beetje mee 'schommelen' of draaien. 

Lotgenoten gezocht
Net even op Internet gekeken naar verhalen van 'lotgenoten'. Alle mensen die ik ontmoet die ook iets in hun enkel hebben gebroken, hebben eenvoudiger breuken. Wat ik 'leuk' zou vinden om te weten is wat de ervaringen zijn van mensen met dezelfde breuken. Wanneer konden ze zonder krukken lopen? Wanneer konden ze springen? Wanneer konden ze hun voet weer spitsen? Gaat de pijn weg? Ik hoopte op Internet verhalen te vinden waar ik wat aan heb - in 'het wild' kom ik ze niet tegen.
Maar op Internet is het één en al treurnis. Ik zoek maar niet verder - omdat ik de mensen niet ken, weet ik dus toch niet goed hoe ik hun ervaringen moet inschatten. Zijn het doorzetters of moeten ze juist aangespoord worden om wat te doen aan hun herstel?

Zonnebloemklimweekend

Klimmen met krukken
Afgelopen weekend ben ik met Pieter en Johan gaan klimmen in Dave (België). Ik heb steeds aan het begin en het eind van de dag een eenvoudige route na geklommen met mijn D-schoenen. Omdat mijn klimmen nog niet veel voorstelt en ik bij de rotsen rondscharrelde met krukken, hadden Johan en Pieter het steeds over 'zonnebloemreizen'. Op een gegeven moment stonden Pieter en ik op de standplaats en zagen we beneden allerlei mensen grijnzen. Wat bleek? Johan had mijn krukken aan zijn gordel gebonden en was daarmee omhoog aan het klimmen. Kon ik op de standplaats ook goed staan...

Klimmen omdat het 'moet'
Pieter en Johan hebben de rest van de dag gebikkeld in allerlei 6b's en 6c's. Ik heb gelezen en wat gepraat met andere klimmers (je hebt veel aanspraak als gemankeerde klimmer). Tusssendoor pannenkoeken gegeten op de parkeerplaats en gekeken naar 2 meiden van de sportacademie. Ze deden reddingsoefeningen in de rots voor hun opleiding. Klimmen vonden ze niet zo leuk hadden ze gezegd, want ja, alles wat moet is niet leuk... Ze snapten dan ook niet waarom ik wilde klimmen - ik had immers het ultieme excuus om het niet te doen?!

Voor meer foto's van dit weekend, zie: http://picasaweb.google.nl/EstherFontein/DaveJuni2008?authkey=0jb42mDjCoc

Nieuwe fiets!

Ik heb vandaag een nieuwe fiets gekocht! Toen ik loopgips kreeg, ben ik weer gaan fietsen. De fysiotherapeut zei dat ik het beste op een lage damesfiets kon rijden (veiliger), maar die had ik niet. Ik heb een hoge herenfiets! 
Ik mocht van allerlei mensen een damesfiets lenen, maar dat waren dan weer niet zulke fijne fietsen. En ik fiets er wel elke dag zo'n 20 kilometer mee. Ik fietste dus gewoon op mijn herenfiets. Het op- en afstappen is wat lastig, met zo'n stijve enkel. Mijn krukken prutste ik via mijn bagagedrager langs de stang en dan ging het allemaal best.
Deze week hoorde ik dat ik mee kon doen aan een fietsenplan via mijn werk. Dus mijn werkgever betaalt mee aan de fiets tot aan een bepaald bedrag. Dat is best interessant.... Vandaag dus maar gedaan! In vergelijking met mijn herenfiets vind ik het een wat plomp model, maar hij fietst goed. En het op- en afstappen is een stuk makkelijker...

Metaal gaat wat mij betreft uit mijn enkel!

Röntgenfoto's 
Vanmiddag weer bij de fysiotherapeut geweest. Hij had de meest recente röntgenfoto's gekregen en we hebben ze samen bekeken. Hij heeft me laten zien hoe je kunt zien dat de breukvlakken van de botten aan elkaar groeien zijn. Nog niet alles is even ver in het zogenaamde 'consolideringsproces', maar het zag er goed uit.
Hij is er wel van overtuigd dat de stand van mijn scheenbeen ten opzichte van mijn voet niet optimaal is voor een perfecte afwikkeling van de voet. Het is wel een 'anatomische stand', maar ik zal dus niet alle bewegingsruimte terug kunnen krijgen. Hmm. Afwachten maar wat dat betekent.

Osteosynthesemetaal eruit?
Als het metaal eruit is, schijnt dat enkele centimeters te kunnen schelen. Nou weg ermee, met dat metaal. Ook al omdat ik aan de binnenkant van mijn enkel een plekje heb waar een pees over een schroef loopt en dat doet echt zeer. Vooral bij aanraking. Het is niet fijn om pijn 'in je schroeven' te hebben. Ik heb vorige week aan de chirurg gevraagd wanneer het metaal eruit mag op z'n vroegst. Hij had het over december. Nou, als het herstel voorspoedig verloopt, mag het er van mij dan wel uit. 

D-schoenen
Ik heb dit weekend mijn D-schoenen weer eens aan gedaan. Ik wilde weten hoe het loopt met 'schroefpijn' en een stijf gewricht. Het viel niet tegen - ik kon er goed mee uit de voeten. Met dat soort schoenen kun je sowieso niet afwikkelen, dus niemand loopt soepel. Zo'n manke poot valt dan niet meer op ;-. De fysiotherapeut gaat een schuimrubber vorm voor me maken zodat ik in mijn D-schoenen kan zonder dat de schroef irriteert.

Klimmen met een goede of foute anatomische stand

De chirurg
Gisteren naar de chirurg geweest voor controle. Hij was helemaal tevreden en zelfs verrast over wat ik al kan sinds ik niet meer in het gips zit. Ik heb nu sinds vijf weken geen gips meer en ik ben nu vier weken bezig met revalideren. Ik kan nog een heleboel niet en ik heb vaak pijn, maar het is goed om te weten dat de chirurg tevreden is en dat het volgens hem boven verwachting goed gaat.
De fysiotherapeut was bang dat er geen goede 'anatomische stand' bereikt was. De chirurg zegt dat 'de stand wel anatomisch is', maar of hij goed of fout is, wilde (of kon) hij niet zeggen. Volgens de chirurg is er met fysiotherapie nog veel te bereiken is. Dat mag ik hopen, want nu stelt het lopen nog niet veel voor.

Klimmen 
Anatomisch correct of niet, gisteravond heb ik samen met Pieter weer in Bussum geklommen. Hij heeft zijn eerste 7a uitgeklommen en ik kon zowaar een 5a uitklimmen!
Dat had ik niet verwacht. Ik moet wel vaak even rusten en de 5a was echt wel het hoogtepunt van de avond, maar het voelt wel weer als klimmen! De drietjes en viertjes zijn echt saai om de hele tijd te klimmen. De fysiotherapeut vond dat mijn enkel er vanochtend goed uitzag, dus ik heb hem niet overbelast.

Anatomische stand niet goed!

Ik moet donderdag naar de chirurg voor een controlebezoek. Ik heb vandaag van de fysiotherapeut een brief meegekregen met een vraag over de 'anatomische stand' van mijn tibia (scheenbeen). Hij heeft me een tijdje geleden al gezegd dat het erop lijkt dat mijn been niet helemaal goed staat. AAAARGH!
Als dat zo is, kan het zijn dat ik mijn voet niet helemaal zal kunnen afwikkelen. De fysiotherapeut verwacht wel dat ik goeddeels kan doen wat ik wil doen met mijn been, maar met een beperking. Ik zal niet hompelend door het leven gaan, maar de 100 meter sprint zal ik niet meer winnen.
Nou ja, ik wacht het antwoord van de chirurg wel af.

4 centimeter vooruitgang!

Kan het sneller?
Vandaag weer naar fysiotherapie geweest. Al mijn frustraties neergelegd en gevraagd of ik niet vaker behandeld kan worden dan twee keer per week en of ik niet nog meer thuis kan doen. Ik heb een soort skateboard thuis om zittend oefeningen mee te doen en een elastische band. Maar het antwoord was 'nee'. 
Meer behandelingen krijg ik niet, want de therapeut is bang dat het gewricht dan geforceerd wordt - ik beweeg al genoeg vindt hij. Ik fiets, ik werk en heel soms ga ik krachttrainen. Wat wel mag is lopen... Nog wel met krukken, want afwikkelen van de voet gaat nog niet goed. Zonder krukken lijkt mijn loopje al heel wat, als ik me heel erg concentreer. Ben ik moe, dan loop ik, zoals een collega het fijntjes uitdrukte, als 'een lepralijder'. Ik mag pas zonder krukken als ik 'fatsoenlijk' loop.
Volgende week donderdag moet ik naar de chirurg en dan worden er weer foto's gemaakt. Afhankelijk van hoe alles er dan uit ziet en wat de chirurg zegt, kan de fysiotherapeut me zeggen wat ik eventueel nog meer mag doen thuis.

Vooruitgang
Maar er is ook goed nieuws! Op 8 mei hebben we gemeten wat het verschil is tussen beide benen in beweeglijkheid. Als je met beide voeten op de grond staat en je buigt door je knieën, dan komen je knieën normaal gesproken even ver. Bij mij is mijn linkerenkel stijf en kan ik maar een beetje door mijn knie gaan. Mijn rechterbeen kan veel verder. Het verschil was op 8 mei 19 centimeter. Dat wist ik toen we vandaag weer gingen meten nog uit mijn hoofd. En vandaag was het verschil nog maar 15 centimeter!
De therapeut geloofde het niet en dacht dat ik me vergiste in de eerste meting. Een vooruitgang van 1 centimeter leek hem logisch, 4 centimeter niet. Maar toen we de oude meting erbij haalden, bleek toch echt dat ik 4 centimeter vooruit ben gegaan! Ik ben er erg blij mee. De afgelopen tijd vroeg ik me weleens af of ik überhaupt nog wel vooruit ging....

Pffffff....moeilijk

"Nou, echt vooruit gaat het niet hè?"
Deze week vind ik het moeilijker om positief te blijven over mijn enkel dan voorheen. Ik baal ervan dat het allemaal veel moeilijker gaat - een dag werken betekent dat ik 's avonds niets meer kan eigenlijk. Dat is te vermoeiend - door de pijn. Van de week zou ik bijvoorbeeld gaan eten bij Allard. Ik heb afgezegd. Gelukkig vond hij het leuk om bij mij te eten en te koken!
Eigenlijk kan ik alleen iets afspreken als ik de volgende dag rustig aan kan doen en ik op de dag van de afspraak niet te lang werk. Maar ik wil mijn werk juist weer meer oppakken. Niet om 3 uur naar huis, maar gewoon om 5 uur. En 's avonds samen met anderen eten of iets anders kunnen doen. Zonder eerst te moeten rusten of slapen!  
En ik kom steeds vaker mensen tegen die zeggen "Ben je nou nog aan het revalideren?" Of: "Nou, echt vooruit gaat het niet hè?" Niet dat zij er wat van weten, maar op de een of andere manier maakte het me deze week onzeker.

Relativeren
Pieter vroeg me al waarom ik zo veel meer wil gaan werken: "Van wie en waarom moet dat?" Van de arbo-dienst hoef ik inderdaad nog helemaal niet aan het werk, maar ik wil weer gewoon normaal zijn, denk ik. Maar ja, dat ben ik nou eenmaal nog niet. Pieter heeft me vandaag wel geholpen om het weer wat te relativeren. Dit soort breuken kost erg veel tijd en in de zomer zal ik zonder krukken kunnen lopen, maar ik zal nog steeds niet helemaal klaar zijn met revalideren. Het is nou eenmaal geen simpele recht-toe-recht-aan-breuk en ook al weet ik dat, vanmiddag zat ik er toch aardig doorheen. 

Kleuters op krukken
Toen ik vandaag na de teamvergadering naar huis ging, spraken twee kleuters op het schoolplein me aan: "Kijk, wij hebben ook een gebroken been! Handig hoor, die krukken!". Ze deden net alsof twee scheppen krukken waren en hobbelden heel dapper over het plein. En dat inspireerde andere ukken weer om hinkend te lopen. Nou, het scheelde niet veel of alle kinderen van de hele naschoolse opvang waren mank en kreupel. Dat vind ik dan wel weer leuk. In onderwijstermen: blijkbaar is mijn enkel een creatieve spel-aanleiding...

Revalideren in Orpierre

Klimmen...
Eind april zijn we met 8 klimmers voor een week naar Orpierre gegaan. Met hen gaan we komende zomer ook op vakantie. Ik kon natuurlijk niet klimmen en had alleen mijn helm meegenomen. Als ik dan in de buurt van de rotsen zou komen - wandelen kon wel min of meer - dan kon ik veilig 'kijken'. Pieter bleek echter mijn gordel en schoenen te hebben meegenomen en toen ik de klimmers op een gegeven moment opzocht, lagen mijn spullen al klaar! Johan en Pieter hebben me gezekerd en ik heb twee keer een korte, makkelijke route gedaan. De route was gewaardeerd als een 3, maar omdat mijn enkel pijnlijk en stijf is, voelde het voor mij als een 6a. Onderweg naar boven zag ik nog een schorpioen - de dag kon niet meer stuk!

... maar vooral slapen, lezen en een beetje wandelen
Ik heb de verdere week 'gewandeld' met krukken, geslapen (de pijn kost me nog erg veel energie) en gelezen in de zon. Het was mijn eerste week zonder gips en ik mocht voorzichtig mijn enkel gaan belasten. 's Ochtends eerst met mijn voet in een grote emmer met warm water en dan langzaam aan beginnen met bewegen. De emmer werd vervolgens gevuld met koud water en deed zo dienst als koelkast voor het bier!
De anderen hebben de hele week geklommen, behalve op woensdag, toen goot het aan één stuk door. We hebben toen met z'n allen een bezoek gebracht aan Sisteron - al met al een prima revalidatie-vakantie.

Wat eraan vooraf ging

Voorklimval
Zaterdag 9 februari ben ik gevallen tijdens het klimmen in Freyr, België. Ik was bezig me voor te bereiden op een instructeursexamen in mei. Allard en ik willen assistent kliminstructeur (AKI) worden en we zouden dat weekend met Pieter (die al AKI is) reddingstechnieken gaan oefenen. Die hebben we nu meteen in de praktijk kunnen brengen.
Ik was bezig met het voorklimmen van de tweede touwlengte en ben een meter boven de vierde haak uit de wand gegleden. Hoe ik ben gevallen is me niet duidelijk - het lijkt erop dat ik de val met mijn enkel heb 'opgevangen'. En voor de duidelijkheid: het was niemands schuld. Vallen hoort erbij en de zekeraars en ik hebben geen vreemde of verwijtbare dingen gedaan. Het was alleen stomme pech dat de val zo uitpakte. 

EHBO en 'bergredding'
Onderaan de rotsen was een arts aanwezig - heel toevallig was zij ook aan het klimmen. Zij heeft mijn onderbeen gezet (AU!) en gespalkt met een tak. Binnen een kwartier was de noodarts aanwezig en hij heeft me een infuus en morfine gegeven. Daarna is mijn been opnieuw gespalkt. Ik geloof - ik weet het niet zeker meer - dat deze spalk over de tak heen is gegaan.
Ongeveer tegelijkertijd waren de politie, de brandweer en de bergredding aanwezig. De politie keek even of er procesverbaal opgemaakt moest worden, maar dat bleek niet nodig te zijn, dus die konden weer weg. De brandweer en de bergredding hebben me over de Maas met een bootje naar de ambulance gebracht. Daarna ben ik naar het ziekenhuis in Dinant gebracht. Er waren dus veel mensen betrokken bij het 'redden' van een vrouw van nog geen 60 kilo. Decadente hobby, dat klimmen.

Ziekenhuis in Dinant
In het ziekenhuis werd mijn been opnieuw gezet (AUUUUUUUU!) en zijn er allerlei onderzoeken gedaan: röntgenfoto's van mijn been, rug, nek en hoofd, röntgenonderzoek van de bloedvaten in mijn been en voet en een ct-scan van het been. Het was een open botbreuk van de linkerenkel - zowel het scheenbeen als het kuitbeen waren gebroken en de arts sprak van een verbrijzeling van het enkelgewricht.
Zodra duidelijk was dat ik het aan kon om vervoerd te worden naar Nederland is overleg gevoerd met de alarmcentrale. Ik bleek in quarantaine opgenomen te moeten worden i.v.m. een eventuele MRSA-besmetting omdat ik in België was behandeld. Levensgevaarlijk, die Belgische ziekenhuizen. Aan het eind van de middag werd duidelijk dat ik naar het Diak in Utrecht kon. De arts heeft mijn been toen opnieuw gespalkt voor de rit naar Nederland.  

Naar Nederland
's Avonds om half 9 werd ik uiteindelijk opgehaald door een ambulance. De medewerkers van de ambulance verontschuldigden zich honderden keren voor hun voertuig: "Hij veert niet, er zitten veel hobbels in de Belgische wegen - vanaf Breda wordt het minder erg. Misschien kunnen we in Antwerpen bij het ziekenhuis nog even stoppen voor wat morfine, want dat hebben we niet bij ons." Het ziekenhuis in Dinant heeft me toen nog even snel op de gang op weg naar de ambulance een extra shot morfine gegeven en toen ging het wel. Om half 12 ongeveer waren we in het ziekenhuis in Utrecht. Allard en Pieter hebben thee met me gedronken in mijn quarantainekamertje en nadat ze me goedenacht gewenst hadden en zichzelf ontsmet hadden zijn ze naar huis gegaan.

De operatie
Maandagavond 11 februari ben ik uiteindelijk geopereerd (aan een pilon tibiale fractuur). Ik heb een plaatje langs mijn kuitbeen en langs mijn scheenbeen. In totaal 12 schroeven. Als ik last krijg van het metaal kan het er volgend jaar uitgehaald worden. Ik denk dat ik dat wel laat doen - dan pas ik waarschijnlijk beter in mijn zware bergschoenen.
De eerste maand na de operatie heb ik een externe fixateur gehad. Daarna ongeveer 8 weken gips, waarmee ik de laatste drie weken voorzichtig mocht 'lopen'. Ik heb nu sinds weken geen gips meer en het revalideren is begonnen. De rolstoel is weer terug naar thuiszorg en het lopen gebeurt nu grotendeels met krukken (in huis zonder krukken).