Voorlopig is dit het laatste bericht!

Het gaat zó goed met mijn enkel dat ik hoop dat ik voorlopig niets te melden heb over mijn enkel. Beter dan
dit wordt het niet!

De verwachting is wel dat het effect van de Ilizarov-enkeldistractie op den duur zal afnemen en dat ik weer pijn als gevolg van artrose zal krijgen.

Er staan dan een aantal opties open:

• een nieuwe distractie
• een kunstenkel - als de enkels tegen die tijd ten minste een beetje duurzaam en betrouwbaar zijn
• vastzetten van de enkel

Maar zover is het nog lang niet hoop ik. Maar als ik weer ernstige pijnklachten krijg, en een volgende behandelstap overweeg, zal ik daarover vast wel weer willen schrijven...

Dus, geen nieuws op dit blog - goed nieuws over de enkel!

Supergoed enkelnieuws

Twee jaar na de Ilizarov-enkeldistractie
Het is nu twee jaar geleden dat ik de Ilizarov-enkeldistractie heb gehad. Volgens de chirurg, dr. Van Roermund, is het zo dat bij sommige patiënten verbetering mogelijk is tot twee jaar na de behandeling. Bij mij duurde het bijna een jaar voor ik weer alles kon wat ik vóór de distractie ook kon, en daarna zag ik dat ik vooruit ging. Steeds minder vaak had ik mijn krukken nodig en op mijn werk kon ik mijn wandelstok ook steeds vaker laten staan. Ik was daar al heel erg blij mee, maar wat ik nu heb meegemaakt maakt me nog veel gelukkiger: ik heb een hele lange route kunnen klimmen met een lastige aanloop en terugtocht en dat alles zonder pijn!

Beklimming van de Südgrat op de Salbitschijn
Eind juni wilden we de Südgrat klimmen. Een route van ongeveer 700m lang, met een aanloop van

Salbitschijn

anderhalf uur en ook een terugtocht van anderhalf uur. Maar eerst moet je nog bij de Salbithütte komen: dat is vanuit het dal tweeënhalf uur. Ik heb sinds mijn ongeluk in februari 2008 niet meer zulke lange stukken gelopen of geklommen, dus het was best spannend voor mij. Het plan was om op zondag naar de hut te lopen, op maandag de beklimming van de Südgrat te doen en op dinsdag weer terug te keren naar het dal.
Zowel de aanloop naar de hut als de terugtocht naar het dal hebben we relatief snel gedaan. Heen hadden we een uur en 3 kwartier nodig, terug slechts 5 kwartier. Dat is voor mijn doen erg snel. Voor het lopen maakte ik alleen gebruik van wandelstokken (geen krukken) en dat ging prima. Ik had tijdens en naderhand geen enkele pijn.
Maandagochtend zijn we om 6u 's ochtends vertrokken vanuit de hut. De terugtocht vanaf de top van de Salbitschijn via de zogenaamde 'Normalweg' zou lastig worden door sneeuw, en daarom wilden we vroeg weg, zodat we in alle rust voorzichtig konden afdalen.
Helaas lag er op de heenweg ook nog sneeuw in een steil couloir waar je normaal gesproken over

Zicht op de Westgrat vanaf de Südgrat

rotsblokken omhoog kunt klauteren naar het begin van de route. We namen het zekere voor het onzekere en besloten dit stuk te omzeilen door een route van 4 touwlengtes te klimmen naast het couloir. Op deze manier kun je ook bij de instap van de Südgrat komen. Kostte helaas wel meer tijd...
De Südgrat heeft 15 touwlengtes maar aan het eind van de 12e lengte vergisten we ons en kwamen we terecht bij de eerste abseilpiste van de 'nooduitgang' van het massief. Omdat we aan het begin van de dag tijd waren kwijtgeraakt door de extra touwlengtes, en we onderweg ook nog wat hebben moeten zoeken, was het al best laat geworden. Omdat het terugklimmen naar de eigenlijke route en het afdalen via de 'Normalweg' ook niet snel zou gaan, besloten we de route te laten voor wat 'ie was en gebruik te maken van de 'nooduitgang'. Helaas bleek de nooduitgang een waardeloze weg te zijn en kostte die ons veel meer tijd dan wanneer we de route vervolgd hadden.
Die dag zijn we uiteindelijk 15 uur onderweg geweest. We hebben in totaal zo'n 800m geklommen en drie keer door steile sneeuwvelden moeten lopen. We kwamen pas na de avondmaaltijd in de hut aan, maar de waard verwachtte ons nog en heeft ons verwend met een heerlijke driegangenmaaltijd.

Pijn?
Afgezien van de terugtocht was het een superleuke dag en hebben we met volle teugen van het klimmen genoten. En ik heb helemaal geen pijn gehad in mijn enkel! Niet tijdens het wandelen, niet tijdens het klimmen en ook niet erna. Dat is helemaal nieuw voor mij! Alleen mijn kuiten en bovenbenen protesteerden een beetje - die zijn het echt ontwend om lange wandelingen te maken.
Hopelijk komt er in augustus nog een periode met mooi weer en kunnen we de route opnieuw proberen - dan ligt er geen sneeuw meer in de couloirs en zal het allemaal een stuk makkelijker gaan. Het is een prachtige route en we zouden hem graag afmaken. En voor mijn enkel hoef ik het niet te laten!

Corsica op krukken

De maand mei van dit jaar brengen we door op Corsica. Ons plan is om daar  alleen maar lange routes te doen. In mei 2012 waren we er ook en toen hebben we voornamelijk routes gedaan met een relatief korte aanloop. Relatief, omdat je op Corsica al snel een uur nodig hebt om aan de voet  van een massief te komen. En de paden zijn niet altijd even goed: vaak zat moeten we ons door prikkend struikgewas (de zogenaamde maquis) heen worstelen. Destijds liep ik niet zo goed als nu en was het echt noodzaak om de aanloop 'kort' te houden.
Nu loop ik, dankzij de Ilizarov-enkeldistractie, stukken beter en heb ik veel minder vaak pijn. De eerste vier maanden van onze reis dit jaar heb ik dan ook vooral mijn stok gebruikt en liggen de krukken en mijn brace ver weg opgeborgen in de bus. Maar op Corsica heb ik ze er toch maar weer bij gepakt. Omdat we de routes met een korte aanloop al gedaan hebben, blijven de routes met een lange (of heel lange) aanloop over. Een lange aanloop, het klimmen van een lange route en de terugtocht naar de bus, zijn al met al best belastend voor mijn enkel. En als ik door krukken en een brace kan voorkomen dat mijn enkel pijn gaat doen, dan vind ik het geen enkel probleem om ze te gebruiken.
We hebben nu enkele lange routes gedaan en ik merk dat mijn enkel 's avonds en 's ochtends vaak een beetje stijf is. Maar pijn heb ik niet, dus dat is goed. Behalve dan in mijn schouders: SPIERPIJN!!! Ik ben het echt verleerd, het langdurig lopen op krukken. Dat had ik niet gedacht. Maar goed, na een tijdje zal ook dat wel weer wennen...

Ilizarov enkel-distractie groot succes

Mijn enkel gaat nog steeds vooruit! Vlak na kerst hebben we onze inboedel ergens opgeslagen omdat we een jaar op reis gaan. Het inladen van de vrachtwagen hebben we met z'n tweeën gedaan. Alles, ook de zware dingen hebben we zelf gesjouwd. Veel stond op rolcontainers (dozen enzo), maar het grote meubilair en het witgoed hebben we echt moeten sjouwen - soms wel 3 trappen en trapjes af. Het uitladen en overbrengen naar een container hebben we met z'n vieren gedaan. 's Avonds voelde mijn enkel wel wat stijf, maar ik heb geen echte pijn gehad. Ook niet de dag erna. Dat is echt volkomen nieuw - tot voor kort (en zeker voordat de Ilizarov-enkeldistractie werd toegepast) betaalde ik overbelasting altijd met pijn.
We zijn nu bijna twee weken onderweg en we hebben 7 dagen kunnen klimmen. Omdat de paden hier in Siurana vaak smalle paadjes zijn waarbij je regelmatig nog een beetje moet klauteren om bij de rotsen te komen, is het vaak erg onhandig om met krukken te lopen. Omdat het lopen zo goed gaat, heb ik de laatste dagen steeds alleen een stok gebruikt ter ondersteuning. Met krukken kan ik sneller lopen, maar met een stok gaat het eigenlijk ook wel goed. Ik heb nog steeds geen pijn!
Met klimmen ben ik weer op mijn oude niveau - zelfs iets beter. Ik heb de afgelopen twee keer een 7a kunnen uitklimmen (waarbij ik de eerste 7a zelfs in de eerste poging in één keer kon doen).
De arts, dr. Van Roermund, had al weg gezegd dat de vooruitgang in het enkelgewricht tot twee jaar na de Ilizarov-distractie kan voortduren, maar ik durfde er niet op te hopen dat dat in mijn geval ook zo zou zijn. Ik ben nu anderhalf jaar verder, en ik ga nog steeds vooruit! Ik heb dan wel een jaar moeten revalideren voor ik iets kon zeggen over de resultaten, maar tot nu toe ben ik ontzettend blij dat ik het gedaan heb. Ik ben nu anderhalf jaar verder - ik ben benieuwd of ik nog meer vooruit kan gaan.

Laatste controle Ilizarv-enkeldistractie

Conclusie
Afgelopen vrijdag ben ik voor de laatste keer naar dr. van Roermund gegaan. Hij is de chirurg die de Ilizarov-enkeldistractie bij mij heeft toegepast. Hij werkt inmiddels niet meer in het UMC Utrecht, maar in Medisch Centrum Amstelveen. We kwamen allebei tot de conclusie dat de ingreep geslaagd is bij mij. Ik heb aanzienlijk minder vaak pijn en ook minder hevige pijn. En ik kan steeds vaker een stuk(je) zonder stok of krukken lopen.

Ontzien
Ik moet me wel ontzien - de enkel is nog steeds erg slecht in de zin dat er een blokkade in zit. Ik kan de voet niet goed spitsen en ook afwikkelen is een probleem. De botten in het enkelgewricht staan niet goed ten opzichte van elkaar en dat leidt automatisch tot ernstige slijtage van het beetje kraakbeen dat ik nog heb. Ik zal dus nog steeds hulpmiddelen als een stok of krukken gebruiken, maar de grote winst is dat ik nu niet alleen binnenshuis zonder stok loop, maar meestal ook op mijn werk en in de klimhal.
Buiten gebruik ik voor korte stukken een stok en voor langere stukken krukken. Heel lang kan ik overigens ook weer niet lopen. Ik ben laatst een dag met mijn vader door Rotterdam gaan 'lopen'- we hebben plekken bezocht waar we hebben gewoond of waar we vaak kwamen. Ik heb er de hele week nog pijnklachten van gehad... waarschijnlijk had ik beter op hakken kunnen lopen ipv op gympies - maar ik dacht dat ik het op gympen langer zou volhouden. Maar ja, afwikkelen is dan wel veel moeilijker. Het was overigens voornamelijk de scheenbeenpees die veel pijn deed - niet zozeer het gewricht. En het was de moeite waard, dus mij hoor je niet klagen!

Vervolg
We hebben afgesproken dat ik bij nieuwe of ernstige pijnklachten terug kom. Het is mogelijk om op termijn een nieuwe Ilizarov enkel-distractie toe te passen. En als het goed is, dan kan dat in Nederland. Op dit moment kan alleen dr. van Roermund deze techniek bij enkels toe passen, maar hij is sinds kort met pensioen bij het UMCU en hoe lang zal hij nog in Amstelveen werken? Als het goed is komen er in Amstelveen nieuwe artsen die het ook kunnen. Ik hoop dat het nog even duurt voor ik een nieuwe enkel-distractie nodig heb, maar als het me helpt om het vastzetten van de enkel te doen uitstellen - dan teken ik er voor.

Op reis in 2015!

Volgend jaar ga ik een jaar op reis om te klimmen! We zijn al enige tijd bezig met de voorbereidingen, maar het vertrek komt nu steeds dichterbij. We zijn van plan om na de kerstdagen te vertrekken.

We hebben een kleine bus ingericht om in te slapen en onze klimspullen in op te bergen. Ons oude busje was 'op' en we zijn nu bezig om een nieuw (tweedehands busje) klaar te maken voor een jaar lang reizen. In de zomer- en in de herfstvakantie hebben we hem al getest en hij bevalt goed.

We zullen primitief leven - we koken buiten en ook wassen we ons in de open lucht. Het scheelt het erg veel in de kosten als je geen gebruik maakt van campings en het is nog leuker ook.

En onze dagen vullen we met klimmen.... afgewisseld met rust- en reisdagen. Ik ga ook nog een beetje studeren in de avonduren en op rustdagen. Leuk om nog iets 'te denken' te hebben en dat maakt mijn terugkeer op de werkvoer wellicht makkelijker.

De bus is nog niet helemaal af, maar het einde komt in zicht. Ook met mijn werk ben ik nu bezig om alles zodanig af te ronden dat mijn opvolger zó de klas kan overnemen.

We zijn te volgen via de volgende site: ww.nonstopclimbing.nl
Mocht er nieuws zijn over mijn enkel, dan meld ik dat op mijn 'enkel-blog'.

Drie nieuwe mijlpalen

Het is nu 14 maanden geleden dat ik de Ilizarov-enkel-distractie heb gehad. Zoals ik al eerder schreef boek ik in het dagelijks leven nog steeds vooruitgang. Maar ook bij het klimmen merk ik dat ik steeds meer kan. We hebben de afgelopen drie weken klimmend doorgebracht in de Écrins - dat was de eerste lange vakantie sinds de zware operatie van vorig jaar.

500 meter klimmen

In de Écrins hebben we een route geklommen van 500 meter. Ik had eerder al routes van ongeveer 400 meter geklommen, maar 500 meter leek steeds te veel. Niet alleen qua klimmen, maar ook omdat de aanloop naar dergelijke routes vaak lang is. Met krukken is dat bijna niet te doen.

Maar omdat het zo goed gaat met mijn enkel - ik kan steeds vaker stukjes zonder krukken of stok lopen - wilden we deze zomer kijken of ik al iets meer kan. We hadden een makkelijke route van 500 meter op het oog: Soleil Trompeur (Grand Sagne/Sagnette, VI+). De aanloop zou 70 minuten kosten en de terugtocht zou nog wat langer zijn omdat het abseilen een dik half uur zou duren. Omdat het al met al veel lopen en klimmen zou zijn voor mijn enkel, besloten we de avond ervoor al naar de instap te lopen en daar te gaan slapen. En mocht het nodig zijn, dan zouden we de volgende nacht ook bij de wand kunnen slapen. Maar dat bleek niet nodig te zijn!

De route was goed te doen en ook de terugtocht ging goed. Na de klim had ik wel pijn in mijn enkel, maar dat was pijn in de pezen en spieren en niet in het gewricht zelf. Dit soort pijn verdwijnt met wat rust meestal vrij snel. De volgende dag kon ik al weer goed èn pijnvrij lopen! Dit kunnen we in de toekomst wel vaker gaan doen. 

Mijlpaal nummer 1. 

Zonder krukken naar een klimmassief

Aan het eind van de vakantie hebben we drie dagen bij Les Ayes geklommen. Een klein klimgebied vlakbij Briançon. We kozen voor een sector die wat hogerop in het bos ligt. Je loopt eerst over een wandelpad, maar al snel wordt het een soort geitenpaadje. Met krukken best lastig: waar zet je ze neer als het pad erg smal is? Op de tweede dag heb ik mijn krukken in de bus gelaten en ben ik met een stok naar de wand gelopen. Dat heb ik nog niet eerder gedaan in de afgelopen jaren, maar omdat het maar 10-15 minuten lopen was, besloot ik het erop te wagen. Mocht het toch niet lukken, dan zou Pieter me kunnen ondersteunen bij het lopen. Maar het ging! Ik heb pijnvrij naar het massief kunnen lopen; door een bos èn een klein beetje heuvelopwaarts. Ook achteraf had ik geen pijn. De volgende dag heb ik ook mijn stok gebruikt in plaats van mijn krukken.

Mijlpaal nummer 2.

Mijn eerste 7b!

Op de dag dat ik voor het eerst alleen een stok nodig had om naar het massief van Les Ayes te lopen, heb ik ook mijn eerste 7b geklommen! Mijlpaal nummer 3! In totaal had ik 4 pogingen nodig, maar uiteindelijk heb ik hem in één keer kunnen uitklimmen. Ik hoopte dat ik een 7a+ zou kunnen klimmen deze zomer; in Turkije en Catalonië heb ik al wel 7a+ geklommen, maar in Frankrijk nog niet. Maar het werd 7b! Wel een makkelijke 7b, maar je eerste route in een hoger niveau is denk ik altijd 'makkelijk'. We hebben de mijlpalen gevierd door een pizza te gaan eten in het dal.

Of nou ja, 'vieren', eigenlijk was het erg koud 'boven'. 's Nachts vroor het en ook de avonden werden steeds kouder. In het dal hebben we lekker in de zon gezeten met een pizza op schoot. Ook zonder mijlpalen waren we ons ws. wel gaan opwarmen ;-)

Lopen zonder stok of krukken?

Met of zonder loophulpmiddelen?
Sinds 7 juni probeer ik buitenshuis zonder stok of krukken te lopen. Ik merkte de laatste tijd dat ik er vaker last dan plezier van had. Binnenshuis liep ik altijd al wel zonder stok, maar buitenshuis gebruikte ik voor korte stukken en op mijn werk een stok en voor langere stukken krukken. Als we ergens gaan klimmen gebruik ik altijd krukken. Meestal loop je dan over smalle, rotsige paadjes en dan zijn krukken (nog) onontbeerlijk.

Het gaat goed!
De eerste paar dagen liep ik korte stukjes zonder stok of krukken en toen dat goed bleek te gaan, ben ik langere stukken gaan proberen. Op mijn werk heb ik deze week (binnen en op het schoolplein) zonder stok gelopen. Donderdag hadden we een schoolreisje naar Fort Ruigenhoek in Utrecht en daar heb ik gedeeltelijk met en gedeeltelijk zonder krukken gelopen (afhankelijk van het terrein). Vrijdag had ik voor het eerst sinds lange tijd weer pijn bij het opstaan en lopen. Die dag heb ik de hele dag een brace gedragen en toen kon ik weer zonder pijn lopen. Een stok bleek niet nodig te zijn en 's avonds kon de brace weer af. Zaterdag heb ik Tippie, een logeerhond, uitgelaten op Kasteel Groeneveld in Baarn en dat heb ik zonder stok of krukken kunnen doen! Ik heb nog niet eerder zo'n lang stuk zonder hulpmiddelen gelopen! En achteraf had ik géén pijn...

Ilizarov-enkeldistractie geslaagd?
Deze week is het precies een jaar geleden dat ik de Ilizarov-enkeldistractie heb gehad. En afgelopen week was de eerste keer sinds februari 2008 dat ik regelmatig zonder stok of krukken heb gelopen. En niet alleen maar kleine stukjes, ook langere stukken heb ik 'zonder' kunnen doen. Ik durf het bijna niet te geloven, maar zou ik dan toch weer (een periode) zonder loophulpmiddelen kunnen gaan lopen? Het is bijna te mooi om waar te zijn...

De eerste keer multi-pitchen sinds de Ilizarov-distractie

Aiglun
In de meivakantie zijn we een week naar Aiglun (Alpes-Maritimes) geweest om lange routes te klimmen
(multi-pitchen). De routes zijn niet super lang, tussen de twee- en drie honderd meter, maar in vergelijking met sportklimroutes van zo'n 35m max vraagt het toch meer van mijn enkel. Ook al omdat je voor langere routes vaak wat langer moet lopen. We hadden gekozen voor een gebied waar abseilen niet gebruikelijk is - naar beneden lopen kwam er dus ook nog bij. De laatste keer dat ik had 'gemultipitched' was in 2012; in de zomer van 2013 zat ik eerst wekenlang met mijn onderbeen in een frame en daarna heb ik opnieuw moeten leren lopen.

Het klimmen
Klimmen is al langere tijd geen probleem. Wel is het zekeren soms erg belastend, met name als ik op een schuin vlak sta. Ik draag dan wel schoenen met een heel stijve zool, maar toch is de conditie van de pezen en spieren in mijn voet nog niet helemaal zoals die was. Na een klimdag heb ik vaak last van een heel stijve enkel en voet. Na een nachtje slapen is dat echter al wel weg. In het gewricht zelf heb ik maar zelden pijn, dus dat is een goed teken. Met het multi-pitchen klommen we deze week maximaal 9 lengtes en de meeste standplaatsen waren redelijk 'comfortabel'. Ik kon mijn voeten vaak goed wegzetten en in een enkel geval kon ik goed hangen in mijn gordel. We klommen alleen maar steile wand en soms een overhangend stukje - geen plaat, en dat scheelt ook veel. Als je op plaat klimt, hang je vaak meer in je enkel, en dat is geen feest... maar goed, misschien kan ik dat inmiddels ook zonder pijnklachten in het gewricht?

Het lopen
Het lopen viel mee èn tegen. Toen we eenmaal de goede aanloop hadden gevonden, bleken we in een half uur bij de wand te kunnen zijn. De topo gaf 20 minuten aan - maar met krukken heuvel op is dat wat optimistisch. Het pad naar beneden zag er vanuit het dorp erg steil uit. Volgens Italiaanse klimmers die we spraken was het pad zo gemakkelijk, dat je er met slippers over naar beneden kon rennen...Voor de zekerheid heb ik de eerste dag toch maar mijn  opvouwbare krukken meegenomen. Samen met approach-schoenen met een heel stijve zool in mijn rugzak een heel gewicht tijdens het klimmen, maar we deden geen hele zware route (6a+), dus dat zou moeten lukken. Het pad naar beneden was redelijk goed, een 'klimmerspaadje' - smal, en hier en daar wat klauteren. De topo gaf er 30 minuten voor maar ons kostte het toch een dikke 50 minuten. De krukken waren wel fijn om op te steunen, maar ik merkte al snel dat ik dit pad ook met mijn Leki's zou kunnen doen. Die zijn een stuk lichter en hebben een goede grip op zanderige ondergrond. 's Avonds na het eten had ik een erg moe gevoel in mijn voet - met name in de voetzool en ook de middenvoetsbeentjes lieten zich voelen. Na een nachtje rust was de vermoeidheid weg, maar kostte het wel enige tijd voor de stijfheid uit de voet en enkel weg was. Na het ontbijt ging het eigenlijk al wel weer goed en we hebben steeds twee dagen achter elkaar kunnen klimmen.

Wordt vervolgd
Al met al ben ik heel positief over het multi-pitchen - we durven al weer plannen voor de zomer te maken. We hebben een paar mooie routes in de Dolomieten en de Écrins op het oog. Nog 2 maanden te gaan, dan zal mijn voet al weer een stuk sterker zijn!

Hippe steunkousen

Fysiotherapie
Afgelopen donderdag ben ik naar fysiotherapie gegaan. Er mag nu 'getrokken' worden aan het gewricht en dat betekent dat ik wat kan gaan doen aan het verschil in beweeglijkheid tussen beide enkels. Mijn linkerenkel zal altijd een bewegingsbeperking houden, maar het verschil tussen beide enkels is nu nog 15,5 cm terwijl het 11 cm was.
Dat meet je door je knie tegen de muur te zetten en dan te kijken hoeveer je je voet van de wand af kunt zetten, zonder je knie van de muur te halen. Mijn linkerknie kan ik niet eens tegen de muur krijgen (terwijl dat voor de operatie nog wel kon) en mijn rechtervoet kan ik juist heel ver van de muur afzetten.
De fysiotherapeut heeft de enkel wat losser gemaakt en ik ga er de komende maand nog een paar keer heen, Verder moet ik mijn achillespees oefenen. Die is nu nog erg stijf. Waarschijnlijk zal ik over een maand al veel meer kunnen met mijn linkervoet.

Steunkousen
Omdat ik nog veel vocht in mijn enkel en voet heb zitten, heeft de fysiotherapeut me speciale kousen aanbevolen: zogenaamde compressiekousen van het merk Herzog Medical. Volgens mij zijn het gewoon steunkousen, maar dan hipper. Hardlopers gebruiken ze bij blessures of ter voorkoming daarvan.
Volgens de verpakking is dit wat ze doen: "De Sport Compressiekous levert een relatief hoge druk en heeft een afnemend drukverloop vanaf enkel tot knie. Dit zorgt ervoor dat de bloedstroom vanuit het haarvatennetwerk richting het hart wordt geoptimaliseerd. Hierdoor worden de afvalstoffen van het verbrandingsproces sneller afgevoerd."

Ik heb ze gekocht bij een sportwinkel en het was een heel gedoe om ze aangemeten te krijgen. Ze meten van alles op aan je onderbeen en voet en vervolgens kijken ze in een tabel welke maat je dan nodig hebt. Ze hebben beide benen gemeten en het verschil is groot - dus de verkoper wist aanvankelijk niet welke maat het beste was.
Ik heb een maat verschil in mijn voeten sinds het ongeluk en ook de omvang van kuit en enkel is erg verschillend. Maar omdat ik de kousen maar voor 1 been nodig heb, maakt dat natuurlijk niet uit. Ik draag ze niet aan 2 benen (onder een broek of een dikke zwarte panty zie je daar niets). De maat is uiteindelijk bepaald op basis van mijn slechte been.

Ik moest ze vervolgens nog even passen. Daarvoor moest ik gaan zitten, want volgens de verkoper zou ik ervan gaan zweten?! Met veel ruk - en trekwerk hebben we de kous aangekregen. Wat een gedoe zeg - en het uitdoen was nog best pijnlijk. Het is handig om iemand bij de hand te hebben die helpt om ze uit te trekken...
De kousen zijn overigens niet goedkoop... voor 1 paar betaal je €50,-! Maar goed, ze zitten heerlijk en ze hebben echt effect bij mij, dus ik ben er blij mee.

Laatste, vreemde controle in het UMC

Afgelopen dinsdag had ik een controle-afspraak met dr. Van Roermund. Het was de laatste keer dat het daar was - dr. van Roermund gaat eind maart met pensioen bij het UMC. Hij gaat verder in het Medisch Centrum Amstelveen en de Sint Maartenskliniek in Woerden.

Röntgenfoto's maken
Ook al zijn er in januari nog foto's gemaakt, de chirurg wilde nu toch ook röntgenfoto's hebben. Het maken van de foto's ging wel wat moeizaam. Eerst werd ik verward met een andere patiënt: 25 jaar ouder met bekkenproblemen. Die dame bleek er helemaal niet te zijn. Knap dat ze me (ondanks dat ik me moest identitificeren) toch onder een andere naam ingeroosterd kregen bij röntgen.
Toen dat eenmaal recht gezet was en ze de juiste patiëntgegevens hadden, bleek de man die voor mij bij röntgen aan de beurt was in slaap gevallen te zijn op de behandeltafel. Het kostte wat moeite om hem naar het kleedkamertje te brengen. En toen ik dan eindelijk aan de beurt was, bleek zijn gebit er nog te liggen...
Maar goed, na een dik uur wachten konden de foto's gemaakt worden.

Uitslag
De foto's waren niet helemaal op de juiste manier gemaakt, zodat een vergelijking met andere foto's niet goed te maken. was. Toch dacht de chirurg verbetering te zien. De cystes (holtes in het bot) leken weer wat verder opgevuld te zijn met nieuw bot. De boteindes in het gewricht worden steeds een beetje egaler. Toen ik vroeg of er al iets te zeggen was over de ruimte tussen de boteindes, zei de chirurg dat het daar eigenlijk niet om gaat, maar juist om het dichtgroeien van de cystes. En dat terwijl hij in januari nog zei dat het dichtgroeien van de cystes een mooi bij-effect was, maar dat de ruimte die zou moeten ontstaan in het gewricht het eigenlijke doel is. Ben ik nou gek of...
Maar wat er ook gebeurt in mijn enkel, ik lijk er wel baat bij te hebben. Bepaalde (hele nare) pijn heb ik niet meer. Ik heb nu voornamelijk nog last van pijn als gevolg van het revalideren, maar dat zal hopelijk wel een keer over gaan. Ik loop nog wel met een stok en langere stukken met krukken, maar dat vind ik niet erg.

Vervolg
Over 3 maanden moet ik opnieuw terug voor controle. Dan is het precies een jaar geleden dat ik de Ilizarov-enkeldistractie is toegepast en kan er met 'zekerheid' gezegd worden of de behandeling geslaagd is. Als het goed is kan ik dan naar de Sint Maartenskliniek voor een gesprek met dr. Van Roermund.

Uitslag van de MRI: vooruitgang!

Vandaag naar het UMC gegaan om de MRI te bekijken en te bespreken.We hebben de MRI van deze maand vergeleken met de MRI van november 2011. Het was nog niet makkelijk om precies dezelfde beelden naast elkaar te leggen. Wat het bemoeilijkte was dat er veel verschillen waren te zien - de cystes (de met vocht gevulde holtes in het bot) zijn op sommige plekken al geminimaliseerd!

De MRI bevestigde wat de arts al dacht te zien op de röntgenfoto's: de cystes zijn aan het dichtgroeien. Dat betekent dat de boteindes in het gewricht egaler worden. Dat was iets dat de fysiotherapeut ook al had gevoeld bij het manipuleren van de enkel.

Er is nog niet te zien of er al meer ruimte (kraakbeen?) tussen de boteindes is, dat heeft meer tijd nodig.

In maart ga ik nog één keer naar het UMC. Dr. van Roermund gaat per 1 april met pensioen (bij het UMC), maar hij blijft doorwerken in een privé- kliniek in Amstelveen en in de St. Maartenskliniek in Woerden. Ik blijf onder controle vallen bij hem en verhuis mee naar één van beide klinieken.

Ik ga 'volgens plan' vooruit en het lijkt erop dat ik bij die 70% van de patiënten hoor die baat heeft bij de behandeling! Ik ben blij dat alle moeite niet voor niets is geweest!

Goed nieuws van fysiotherapie

Naar de fysiotherapeut
Donderdagmiddag ben ik naar mijn fysiotherapeut gegaan. Tot voor kort mocht de enkel niet gemanipuleerd worden, maar inmiddels kan dat wel weer. Sinds een dikke week kan ik regelmatig een stukje 'goed' lopen en ook nog zonder pijn. Binnenshuis en in mijn klaslokaal loop ik al vaak zonder stok. Het afwikkelen lukt me weer redelijk en ook op blote voeten lopen is niet meer zo moeilijk. Als ik pijn heb, dan is dat vaak bij de middenvoetsbeentjes of in de voetzool. Ik was benieuwd wat de fysiotherapeut daarvan zou zeggen en of hij tips had.

Het lopen
Hij heeft het lopen (zonder stok) gefilmd en daarop kon je zien dat ik al heel goed kan lopen. Ik heb een lichte afwijking van mijn voet naar binnen toe, maar die is niet ernstig. Als ik mijn hak neerzet, draaien de tenen vervolgens een beetje naar binnen. Je moet goed kijken om het te zien. De fysiotherapeut verwachtte niet dat dat problemen in knie of heup zal opleveren.
De voet is erg zwak in de zin dat de spiermassa flink is afgenomen. Als ik loop, zakken de middenvoetsbeentjes wat naar beneden, in plaats van dat spiermassa de beentjes steunen. Dit veroorzaakt de pijn in mijn wreef. In mul zand lopen op blote voeten kan helpen om de spiermassa te doen toenemen. Maar dat heb ik niet voorhanden, dus ik zal geduld moeten hebben.
De kuit is ook nog erg slap, maar door het klimmen zal die langzaamaan steeds sterker worden.

Geen blokkades meer
Verder heeft de fysiotherapeut de enkel onderzocht door er wat aan te draaien en te trekken. Het lijkt erop dat de blokkades die ik altijd had weg zijn. Hij voelde nog wel een kleine oneffenheid in het gewricht, maar verwaarloosbaar in vergelijking met de situatie van vóór de operatie. Wel zit er natuurlijk nog een stevige bewegingsbeperking in, en die zal ook niet verdwijnen, maar dat de blokkades weg zijn is al heel wat.

Lopen zonder stok?
Op termijn zal de enkel worden vastgezet, maar de fysiotherapeut gaf aan dat als ik ècht zo goed reageer op de behandeling, ik misschien wel een tijd zonder stok zal kunnen lopen. Ik durf het nog niet hardop te zeggen, het zou te mooi zijn om waar te zijn....

Nog niet uitontwikkeld

Ik ben nu pas halverwege het hele proces dat in gang is gezet door de Ilizarov-distractie. Dat betekent dat er wellicht nog meer verbetering kan optreden. Donderdagavond in de klimhal sprak ik toevallig de orthopedisch chirurg die me deze behandeling heeft geadviseerd (Bella van Dalen, Bergmankliniek) en zij zei dat er zelfs na 2 jaar nog 'spectaculaire verbetering' kan optreden. Dat zou natuurlijk helemaal mooi zijn!!

Controle na een half jaar

mri-scanner

Controle
Een week geleden  ben ik voor controle naar dr. vanh Roermund in het UMC geweest. Het is nu een half jaar geleden dat het Ilizarov-frame werd geplaatst. Bij sommige patiënten is na een half jaar al te zeggen dat ze baat hebben bij de Ilizarov-enkeldistractie. Ik weet niet of ik daar bij hoor. Ik heb nog steeds pijn, maar misschien wordt dat het komende half jaar minder? Bij de meeste mensen kan pas na een jaar revalideren met zekerheid gezegd worden of de behandeling geslaagd is.

Geen krakende enkel meer
Het enige dat anders is dan voorheen, is dat mijn enkel niet meer 'kraakt' als ik hem beweeg. Het kraken zou veroorzaakt worden door de chronische ontsteking van het kraakbeen en/of doordat de gewrichtsvlakken onregelmatig zijn. Al bij de vorige controle in november kraakte mijn enkel niet meer. De chirurg is daar optimistisch over. Het zou kunnen dat de gewrichtsvlakken gladder aan het worden zijn - iets dat de bedoeling is van deze behandeling.

Röntgen en MRI

In september is er een röntgenfoto gemaakt en toen had de chirurg al het vermoeden dat de cystes in het bot aan het dichtgroeien zijn. Ik hoopte dat er nu weer een röntgen-foto gemaakt zou worden, maar dat was eigenlijk niet de bedoeling. De arts hield het bij wat drukken op de enkel ("Doet dit pijn?" Waarop ik antwoordde: "Nee, maar dat heeft nog nooit pijn gedaan!") en bij een meting van de hoek van de enkel. Omdat ik erg benieuwd was naar de oorzaak van de pijn die ik nu heb en graag wilde weten of er verschil is met november, is er uiteindelijk toch een foto gemaakt. Daarop leek weer wat verbetering te zien te zijn, maar dat was niet met zekerheid te zeggen. Daarvoor had de arts eigenlijk een MRI nodig, maar om die nou uit nieuwsgierigheid te maken... "Waarom niet?" vroeg ik.... Komende zaterdag moet ik voor een MRI naar het UMC en eind januari weet ik meer. Ik ben benieuwd.

De eerste passen op rots

Klimmen in Catalonië
De afgelopen twee weken zijn we op vakantie geweest in Catalonië. Omdat we niet wisten of klimmen op rots wel zou gaan, hebben we in de eerste week een goed toegankelijk klimgebied bezocht: Vilanova de Prades. Een aanloop van maximaal 10 minuten en korte routes. Omdat het best goed ging, zijn we in de tweede week naar Margalef en Siurana gegaan.
  
Schoenen
Voor de aanloop naar de wand heb ik verschillende schoenen geprobeerd - waaronder mijn lompe stijve D-schoenen (zie foto). Maar uiteindelijk bleken mijn lage 'approach schoenen' van La Sportiva nog de beste keus. Stijve zool, goed te dragen met mijn brace en steunzolen en niet te lomp.
Bij het klimmen heb ik wat oudere schoentjes gebruikt: ik pas nog niet goed in de allerstrakste klimschoentjes en ik kan mijn voet niet altijd subtiel weg zetten - beter om dan oude schoenen af te slijten.

Klimmen
Het klimmen ging redelijk goed - ik heb uiteindelijk 8,5 dag kunnen klimmen. Omdat mijn voet en enkel nog steeds herstellende zijn van de behandeling heb ik wel voorzichtig aan gedaan. Zodra ik pijn voelde stopte ik. Op die manier heb ik toch nog 6 routes per dag kunnen doen. Geen projecten helaas - ik kan nog niet lang op mijn linkervoet steunen, dus ik moet de route in één keer kunnen of met blocs. Dat vond ik wel wat frustrerend - maar goed, ik mag niet klagen: ik heb veel meer kunnen doen dan we verwacht hadden! En héél slecht ging het nou ook weer niet - ik kon goed uit de voeten in 6c, en ik heb eigenlijk alleen maar mooie routes geklommen.

Controle
Morgen ga ik weer naar de chirurg voor controle. Benieuwd wat hij te zeggen heeft.

Voor controle naar het UMC

Controle
Gisteren ben ik voor controle naar het UMC gegaan. Dr Van Roermund heeft mijn voet opgemeten: hoe ver kan ik 'spitsen' en hoe ver kan ik de tenen naar me toe trekken. Ook heeft hij wat in mijn enkel geknepen. Ik kan mijn voet plat neerzetten en duwen op de enkel doet geen pijn. Hij vond dat het er goed uit zag. Dat zegt echter nog niets over of de behandeling is geslaagd - daarover is pas na een half jaar op z'n vroegst wat te zeggen. Maar er zijn geen complicaties en ik heb vergelijkbare 'klachten' als andere patiënten met een Ilizarov-enkeldistractie in deze fase van de behandeling.

Vragen
Ik had wel een aantal vragen. Zo is mijn linkerbeen vaak roder van kleur dan mijn rechterbeen, maar dat blijkt te maken te hebben met de doorbloeding. Omdat ik mijn been nog niet volledig kan belasten, is de doorbloeding nog niet helemaal goed en dat levert de rode kleur op. Dat is 'normaal'.
En ik wilde weten of pijn na belasting van de voet kwaad kan. Sinds een paar weken klim ik weer 2 à 3 keer in de week. Tijdens het klimmen belast ik zo min mogelijk mijn linkerbeen, en bewegingen die pijn doen, die mijd ik. Vaak heb ik de dag na het klimmen wel pijn. Volgens dr. Van Roermund is dat normaal en ook niet erg - belasting is namelijk wel nodig om het proces in de enkel te stimuleren.
Verder hebben we het over mijn brace gehad. Die droeg ik al enkele jaren elke dag (de brace verlicht de pijn), maar nu ik kracht aan het opbouwen ben, is het beter om de brace af te laten.
Soms heb ik, ongeacht welke beweging ik maak, hele scherpe pijn op de plaats waar het kraakbeen het ernstigst beschadigd of weg is. De pijn is weg zodra ik de voet niet belast. Daarover kon Van Roermund niets zeggen. Dat is een kwestie van afwachten. De enkel was/is er zo slecht aan toe, dat het de vraag is of alle pijn ook echt zal verdwijnen.

Vervolg
Op 7 januari is de volgende controle. Dan is het een half jaar geleden dat de behandeling is gestart. Hopelijk is er dan al wat meer te zeggen over het effect van de behandeling. Tot die tijd mag ik blijven belasten op geleide van pijn en mag ik 'naar behoefte' naar fysiotherapie. Dus als de enkel 'niet goed' zit, mag de fysiotherapeut de enkel 'los trekken'. Eigenlijk zoals dat al gebeurde voorafgaande aan de behandeling.

Met de rolstoel door Berlijn

Loftcube van studio aisslinger

In de herfstvakantie was ik jarig en Pieter heeft me verrast met een bezoek aan Berlijn! Ik had van te voren een aantal tips, een paklijst, de tijd van vertrek en het weerbericht gekregen. De tips en de paklijst:
- we gaan naar het oosten en het westen
- vogels
- jaren '80
- ik mocht zelf bepalen wat we gingen doen en hoe lang we weg zouden blijven
- de rolstoel moest mee en mijn gehandicaptenparkeerkaart
Donderdagavond zijn we vertrokken en na anderhalf uur rijden met ons busje zou de verrassing beginnen. Ik had géén idee wat we zouden gaan doen. Alles wat ik had bedacht, bleek niet te kloppen. Maar op de Duitse grens werd het me duidelijk: ik kreeg twee reisgidsen van Berlijn en vanaf dat moment moest ik zelf bepalen wat we gingen doen. En ook de tips vielen op hun plaats: vogels uit het liedje van Klein Orkest (Over de muur) en de val van de muur in 1989...
We hebben diezelfde avond vlak voor Berlijn in de bus overnacht en daarna hebben we 2 nachten in een hotel in Berlijn geslapen. In Berlijn zelf mag ons busje eigenlijk niet rijden (te 'oud'), maar met mijn gehandicaptenparkeerkaart mochten we overal in Berlijn gratis parkeren. We hebben drie dagen lang, 12 uur lang door Berlijn 'gerold' en voornamelijk architectuur bekeken. Afgezien van de spierpijn in armen en schouders van het rollen met de rolstoel, was het superleuk cadeau - ik wil zeker nog een keer terug naar Berlijn!

Weer fietsen

Afgelopen weekend heb ik voor het eerst weer gefietst. Geen heel eind, maar gewoon binnen Zeist om boodschappen te doen en naar de bieb te gaan. Ik heb een herenfiets en de krukken passen precies langs de stang. Als ik naast mijn fiets loop, steun ik op de stang. Het opstappen is het moeilijkst - dan moet ik toch even staan op mijn linkerbeen, maar het doet geen pijn en ook het fietsen gaat goed.
Nu nog leren lopen.

Weer klimmen

klimhal Nieuwegein

Vorige week heb ik voor het eerst sinds 4 maanden weer geklommen. Ik kan nog niet zonder krukken lopen, maar het klimmen lukte aardig. In Nieuwegein heb ik voornamelijk 'viertjes' geklommen en één 5b in de overhang. In Bussum heb ik voornamelijk 5a's geklommen en twee 5b's in de overhang. Ik ontlast mijn linkervoet zoveel mogelijk - het is steeds wel zoeken naar hoe ik mijn voet moet neerzetten, maar het valt me al met al niet tegen. Ook het zekeren gaat goed. Hopelijk worden mijn voet en kuit zo wat sterker zodat ik over een poosje mijn voet weer kan afwikkelen.

Naschrift: Inmiddels is het 18 oktober en klim ik 5c - 6a. Overhangen gaan het beste - en ook kan ik op mijn teen staan, als ik mijn voet frontaal neer zet. Indraaien of andere 'enkelbewegingen' doen veel pijn, dus dat gaat nog niet. En fijn is dat ik na het klimmen geen pijn heb - als ik op let ten minste. Tijd om weer drie keer per week te klimmen!

Naar de chirurg en aan het werk

Gisteren ben ik voor het eerst - sinds het frame verwijderd is - naar de chirurg gegaan voor controle. Er zijn röntgenfoto's gemaakt en mijn enkel is 'gemeten'.

Beweeglijkheid gewricht
De chirurg heeft mijn enkel opgemeten en ik kan de enkel weer bijna net zover bewegen als voor de operatie. De beperking blijft natuurlijk, maar het was ook niet de verwachting dat dat beter zou worden.

Röntgenfoto's
Op de röntgenfoto's was te zien dat de sclerose van het bot verminderd is. Ook leken de cystes in het bot 'vager' te worden. Over de ontstane ruimte in het gewricht was de chirurg positief. Naar verwachting zal deze ruimte nog toenemen en als dat echt gaat gebeuren, zal de pijn minder worden. Maar goed, ik ben pas 3 maanden ver en pas na een half jaar of een jaar is er meer te zeggen. Nog 3 tot 9 maanden te gaan dus.

Belasten van de enkel
De afgelopen maanden heb ik nagenoeg onbelast met krukken gelopen of in een rolstoel gezeten. Soms stond ik wel een beetje op mijn voet of zette ik mijn voet voorzichtig neer met lopen, maar echt lopen was het niet. Ik mag de enkel nu meer gaan belasten, maar pijn blijft de grens. Dat betekent dat ik de krukken nog wel even nodig heb. En niet alleen om te ontlasten... De pezen en spieren in mijn voet zijn zó slap geworden, dat ik mijn voet niet eens in beweging krijg als ik erop sta.

Fysiotherapie
Ik heb gisteren met de fysiotherapeut doorgenomen welke bewegingen zinvol zijn om mijn kuit, achillespees en voet te oefenen. Ook hebben we het gehad over geschikte schoenen. Zonder schoenen lopen doet pijn en ook zonder krukken lopen is geen optie. Op lage hakken voelt het prettigst. Dan hoef ik niet 'af te wikkelen' en ontzie ik de rest van mijn lichaam. Ik heb veel pijn in mijn rechterheup van het lopen met krukken. Krukken als ondersteuning gebruiken (waarbij je beide voeten neer zet) is toch wel wat anders dan volledig ontlast op krukken lopen.

handig, zo'n kruk

Werken gaat goed
Sinds vorige week maandag sta ik weer voltijds voor de klas. Dit jaar heb ik 27 kinderen, dus dat voelt als 'goed te doen'. In eerdere jaren had ik er 30 en soms zelfs meer. De klas is al 'ingericht' op mijn handicap en groep 4 is goed bekend met mijn beperking. Groep 3 is nieuw en moest er nog even aan wennen, maar dat ging heel snel. Aanvankelijk had ik tegen de kinderen gezegd dat ze me niet mochten knuffelen als ik op krukken stond - ik wilde voorkomen dat ik dan plotseling toch op mijn voet zou gaan staan. Toen ik gisteren na de controle op school kwam, vroeg één meisje uit groep 4 of ze me nu wel mocht knuffelen... Ja, nu mag het! Twee armen om mijn middel en een hoofdje tegen mijn buik. Een beter begin van de werkdag kun je je niet wensen...

Weer aan het werk

Maandag begint voor mij het schooljaar weer. De kinderen zijn twee weken geleden al begonnen. De leerkrachten die mijn groep hebben gedraaid toen ik werd geopereerd, hebben ook deze twee weken op zich genomen. Het is vreemd om later dan de kinderen te beginnen en het zal voor hun ook wel even wennen zijn. Omdat we met combinatiegroepen werken, krijg je elk schooljaar een gedeeltelijk 'nieuwe' groep. Voor de nieuwe kinderen in groep 3 moet het helemaal wennen zijn.

De komende week mag ik nog niet echt op mijn linkerbeen staan, dus het wordt wel behelpen. Ik heb een speciale kruk in mijn klas staan en daarop kan ik zittend door de klas rijden. Zo kan ik alle kinderen helpen. Ik kan de kruk ook heel hoog zetten en dan kan ik bij het bord zitten voor de instructies. Maar een kop koffie pakken is er niet bij. Gelukkig zijn er genoeg kinderen die het leuk vinden om dat voor me te halen.
De kinderen in groep 4 zijn gewend aan een juf met krukken of stok en omdat ik al een paar keer in de klas ben geweest de afgelopen twee weken, weet groep 3 nu ook wel hoe het zit. Er zitten trouwens meer brokkenpiloten in de klas. Eén van de leerlingen heeft zijn voet of enkel gebroken en zit in een rolstoel. Een ander kind loopt met een spalk omdat hij zijn onderarm heeft gebroken. Lekker stelletje zijn we zo.

De drie maanden die ik thuis heb gezeten zijn relatief snel gegaan. Ik had gedacht dat de tijd zou kruipen - het is best frustrerend om niet veel zelf te kunnen en van anderen afhankelijk te zijn. Maar al met al is het me mee gevallen. Een vakantiegevoel heb ik niet gehad, maar ik voel me wel klaar voor het nieuwe schooljaar.

Vooruitgang

Met mijn enkel gaat het steeds een beetje beter. Althans, ik weet niet of de behandeling aan slaat (of er inderdaad al kraakbeenherstel of iets dergelijks plaats vind), maar de klachten veroorzaakt door de kijkoperatie in de enkel en het dragen van het Ilizarov-frame, worden steeds minder.
Mijn enkel is nog maar zelden dik van het vocht en de beweeglijkheid neemt toe. Oppervlakkige pijn heb ik al ruim 3 weken niet meer en ik merk dat ik steeds vaker (onbedoeld) mijn voet en enkel belast. Niet dat ik zonder krukken loop, maar staan op twee voeten of op mijn hurken zitten gaat bijvoorbeeld steeds beter en doet geen pijn meer.
Ik zal wel blij zijn als ik weer normaal mag gaan belasten en weer mag lopen. Het is erg onhandig om alles met krukken of een rolstoel te moeten doen. Soms ben ik het zo zat dat ik me hinkelend door het huis begeef. Maar ja, ook dat is niet handig en ook merk ik dat mijn rechterbeen steeds vaker protesteert tegen dit soort acties. Niet meer doen dus - gewoon de krukken of de rolstoel gebruiken. Bah.
Nog 3 weken wachten voor ik naar de chirurg moet voor controle en hopelijk mag ik dan starten met revalideren.

Kamperen met Sienna

Aan het eind van de zomervakantie komt er altijd een hond bij mij logeren. Ze is van kinderen bij mij op school en het  is een kruising tussen een witte herder en een jachthond. Ze heet Sienna. Omdat ik haar nu niet goed kan uitlaten, heeft Pieter een paar dagen vrij genomen.
Sienna gaat iedere zomer met haar baasjes in de auto op en neer naar Spanje. Ze zit dan onder het dashboardkastje tussen de benen van de 'bijrijder'. Omdat we er nog wel even tussen uit wilden en het redelijk goed gaat met mijn herstel, zijn we een paar dagen op pad gegaan met de bus. Sienna was gewend aan opgefrommeld zitten en in de bus zou ze zelfs iets meer ruimte hebben. Haar baasjes vonden het geen probleem, dus zijn we met haar naar Frankrijk gereden.
Een hele rit voor zo'n grote hond, maar ze gaf geen kik en ze heeft heerlijk liggen dommelen tijdens de rit. Ook het kamperen ging goed - we hebben gebivakkeerd op veldjes en bij rivieren en Sienna vond het allemaal best. Ze luistert goed, dus we hebben haar lekker los laten lopen. Pieter heeft haar steeds uitgelaten en ik bleef dan bij de bus. Dat vond Sienna maar niks - het liefst heeft ze ons allebei op dezelfde plek. Ook als één van ons de bosjes in ging om te plassen, werd ze onrustig, het liefst ging ze zó zitten dat ze ons allebei nog kon zien.
Ik kon natuurlijk niet veel en normaal gesproken zou ik gek worden van alleen maar lezen en in de zon zitten, maar Sienna maakte veel goed...

Klimmen en Ilizarov

Voor liefhebbers van het Ilizarov frame en klimmen:

Clara Williams

Joe Beaumont

Beweeglijkheid oefenen

Vocht in voet
Afgelopen week ben ik naar mijn fysiotherapeut gegaan om te overleggen hoe ik het vocht het beste uit mijn enkel kan krijgen. Ik draag nu regelmatig een 'buisverband' - een soort kous zonder voet. Het verband zit strak om mijn voet en enkel heen en het helpt goed tegen vochtophoping in de voet.

Oefenen met een skateboard
Verder heb ik een oefening gekregen om de beweeglijkheid van mijn enkel te verbeteren. Het is een zogenaamde 'onbelaste' oefening waarbij ik zittend op een stoel met mijn voet een skateboard heen en weer beweeg. Mijn enkel is nu nog stijver dan hij al was en de voet staat enigszins gespitst. Het zal wel even duren voor ik de (beperkte) beweeglijkheid van mijn enkel van vóór de operatie terug heb. Eind september kan ik (hopelijk) beginnen met revalideren. Als het me de komende weken lukt om de enkel wat beweeglijker te krijgen, dan is opnieuw leren lopen hopelijk wat makkelijker.

Tussenstand enkel
Sommige mensen vragen me of er al vooruitgang in zit. Daar is in deze fase nog niets van te zeggen. Pas na een half jaar merken sommige patiënten verschil, maar pas na een jaar kun je met zekerheid zeggen of de behandeling effect heeft. Ik ben nu 2 maanden bezig - nog even te gaan dus!
Wel kan ik iets zeggen over de conditie van mijn onderbeen. Mijn kuit is heel dun geworden. Hij was sinds het ongeluk in 2008 al dunner dan mijn andere kuit, maar hij lijkt nu wel nóg dunner te zijn geworden. Je kunt de vorm van het scheenbeen tot aan de knie helemaal zien: vel over been! Resultaat van 2 maanden niet bewegen.
De pijn in mijn enkel als gevolg van de operaties valt mee - ik kan nu schoenen en slippers aan doen zonder dat het pijn doet. Broeken aandoen is soms wat pijnlijk omdat de voet gespitst staat en makkelijk blijft haken achter de stof. Gelukkig is het nog steeds rokjesweer.

Hulpmiddelen
Lopen zit er nog niet in, dus dat doe ik onbelast met krukken. Of ik gebruik een rolstoel als dat zo uit komt. Douchen kan ik al wel staand, maar zitten is makkelijker en voorkomt pijn. Ik kan de rolstoel, staande op één been, inmiddels zelf in en uit de auto tillen. Ik word steeds zelfstandiger - erg fijn. Bijkomend voordeel van zo'n rolstoel is dat je 'begeleider' in musea vaak gratis mee naar binnen mag. Daar heb ik nu al een paar keer iemand blij mee gemaakt;-)

Weer zelfstandig naar buiten!

Sinds dinsdag kan ik weer zelfstandig op pad. Autorijden gaat goed (ik heb een automaat en ik ben behandeld aan mijn linker-enkel) en ook het lopen op krukken tussen andere mensen gaat goed. Onbelast met krukken lopen is wel erg zwaar, dus ik leg geen enorme afstanden af. Verder let ik er op dat ik niet te veel in het gedrang kom en ook probeer ik zoveel mogelijk 'voor de deur' te parkeren. Boodschappen doen is lastig -  leunend met één hand op een winkelwagentje en met de andere hand op een kruk gaat wel, maar handig is anders. Volgende week ga ik weer naar naar mijn eigen huis (ik logeer nu nog bij Pieter) en ik heb (de grote en zware) boodschappen besteld bij Albert Heijn. Groente en fruit kan ik zelf wel halen. Ik woon vlakbij een supermarkt en met de rolstoel vanuit huis kan ik daar gemakkelijk naar toe. Alles wat ik op mijn schoot kan leggen, kan ik zelf wel kopen. Flessen en pakken wc-papier en zo worden lastig, maar dat soort dingen worden bezorgd. Dit weekend ga ik in Nijmegen met wat oud-studiegenoten van politicologie alle delen van 'Borgen' kijken. Vanmiddag starten we met deel 1. Ik ben blij dat ik weer zelfstandig op pad kan!

Terug bij af?

De afgelopen dagen was mijn enkel nog erg gevoelig en zó dik dat ik in geen enkele schoen paste. Maar sinds gistermiddag is mijn enkel niet meer zo dik en ook de pijn is een stuk minder! Wat betreft de stijfheid ben ik weer terug bij af. Mijn voet staat een beetje 'gespitst' en kan ik niet goed plat op de grond zetten. Ik ga dat ook niet forceren (eind september mag ik pas beginnen met revalideren). Ik ben wel blij dat de ergste zwelling en pijn weg zijn. Volgens de chirurg zou ik na de operatie een 'terugval' hebben - en ja, daar lijkt het wel op. Rustig afwachten maar, tot nu toe verloopt de behandeling 'volgens plan'.

Ilizarov-frame verwijderd

Met of zonder verdoving?
Volgens de ontslagbrief die ik kreeg kon het Ilizarov-frame zonder verdoving verwijderd worden. Vijf jaar geleden is de externe fixateur (met maar 2 pinnen) zonder verdoving weggehaald en dat was één van mijn ergste pijnervaringen. Volgens de gipsmeester van het UMC zou het weghalen van de (9) pinnen die ik nu heb minder pijnlijk zijn, omdat de pinnen dun zijn en er snel uit getrokken konden worden. De pinnen die ik toen had, waren dik en met zelftappend schroefdraad in mijn scheenbeen en hak gedraaid. Het eruit draaien was verschrikkelijk pijnlijk. Maar gelukkig zei de chirurg bij de controle van 16 juli dat ik gewoon verdoofd zou worden en dat ik er dus niets van zou merken. Eergisteren vrijdag is het frame verwijderd en ik voelde er niets van!

olijf

De pinnen 
Tijdens de operatie is met röntgenfoto's gecontroleerd waar de zogenaamde 'olijfjes' in de pinnen zaten. Iedere pin heeft een verdikking die ervoor zorgt dat de pinnen niet kunnen gaan schuiven. Wel handig om te weten aan welke kant van het bot de 'olijf' zit, voor je het weet trek je hem door het bot heen... en dat is wel eens gebeurd zei de chirurg. Lang leve de narcose.

Pijn
Ik heb 'gekozen' voor algehele narcose. Ik ben 3 kwartier onder zeil geweest en na een bakje yoghurt en een glas thee mocht ik weer naar huis. Vooraf moest ik een (hoge dosis) paracetamol in nemen. Direct na de operatie had ik geen pijn. Later op de dag heb ik nog 2 keer paracetamol ingenomen omdat mijn enkel toch wel pijnlijk werd. Daarna heb ik geen pijnstillers meer nodig gehad. Dat viel dus allemaal wel mee.

Wondjes
Mijn onderbeen is bezaaid met pleisters. Vrijdag en zaterdag moest ik nog rust houden en de pleisters erop laten zitten. Vrijdag heb ik nog wel pleisters bijgeplakt omdat sommige wondjes flink nabloedden. Zaterdag hebben we de pleisters vervangen. De wondjes onder aan mijn voet hebben het langst nagebloed. Vandaag gaan de meeste pleisters eraf.

Belasten op geleide van pijn
Ik mag nu op geleide van pijn mijn enkel belasten. Lastig vind ik dat. Mag je géén pijn voelen? Gaat het om ondraaglijke pijn? Ik moet in ieder geval met krukken lopen. Ik ben erg voorzichtig, want ik wil mijn enkel zo lang mogelijk rust geven zodat het proces van bot- en kraakbeenherstel door kan gaan. Als ik nu al vol op mijn enkel zou gaan staan, is het hele effect van 'ruimte en rust' waarschijnlijk snel te niet gedaan. Deze week ga ik even naar mijn fysiotherapeut om te overleggen hoe ik het vocht in mijn onderbeen kan wegkrijgen. Mijn enkel is nog steeds erg dik: hij is in omvang 5 cm toegenomen. En ik hoop van hem te horen welke bewegingen goed (of niet goed) zijn en hoevéél ik mag belasten.

Volgende controle
In de 3e week van september hoef ik pas terug naar de chirurg. Daarna mag de revalidatie starten bij de fysiotherapeut. Ik ben nog wel even bezig dus.

Dagelijks leven met een Ilizarov-frame

Dagelijkse verzorging
Het dragen van een Ilizarov-frame is goed te doen, maar de verzorging ervan kost veel tijd. Pieter verzorgt het frame. Elke avond vervangen we de (32!) gaasjes bij de
insteekopeningen. Om de dag maken we het frame en de wondjes met alcohol schoon. We hebben verschillende adviezen gekregen over de verzorging: van alleen maar uitspoelen met water tot en met dagelijks reinigen met alcohol en eventueel nog met betadine gaasjes afdekken. Het om de dag desinfecteren lijkt (bij mij) het beste te zijn. De insteekopeningen zijn best snel geïrriteerd en het schoonmaken met alcohol verhelpt dat goed. Het frame en de insteekopeningen duurt ongeveer 40 minuten. Na de verzorging krijg ik een injectie tegen trombose. Omdat ik mijn kuit niet kan bewegen omdat alles is 'opgerekt' en vastgezet, is er een kans op trombose. Pieter zet de injectie in mijn buik, die inmiddels bezaaid is met kleine blauwe plekken en opgezette lymfekliertjes.

Kleding
Omdat het frame erg groot is (in mijn geval Ø 25cm), is het erg lastig om een broek te dragen. Een broek met een rits aan de zijkant is niet handig, omdat het frame tot de knie doorloopt, dus dan heb je een enorme flap open hangen. Ik heb een fitnessbroek met wijde pijpen en die krijg ik er met moeite overheen. Omdat het uitdoen een ontzettend lastige klus is, heb ik die niet meer aan gehad. Een korte (elastische) broek krijg ik met wat ruk- en trekwerk over het frame heen. Rokken en jurken zijn het handigst! En ook het aandoen van ondergoed gaat goed. Ik heb elastisch ondergoed bij Hema gekocht - dat kan ik goed uitrekken en over het frame heen wurmen. Sommige mensen zetten klittenband in hun ondergoed, maar ik vind elastisch ondergoed handiger.

Slapen
Op internet las ik dat slapen met het Ilizarov frame lastig is - je zou alleen op je rug kunnen liggen. Ik kan liggen zoals ik wil. De uiteindes van het frame heb ik afgebonden met sport-tape, zodat het niet zo scherp is. Ik schop mezelf wel eens met het frame in mijn slaap, maar dat is niet erg. Ik lig links in bed - en dat is handig omdat het om mijn linkerbeen gaat. Ik schop Pieter er dus (bijna) nooit mee. Wel heb ik het hoeslaken gescheurd - één niet afgebonden pinnetje heeft een gaatje gemaakt en nu blijf ik regelmatig met een pin in dat gaatje hangen waardoor het laken steeds verder uit scheurt. Het is momenteel te warm om een hoes over het frame te dragen, maar dat voorkomt waarschijnlijk wel schade aan het beddengoed.

Naar buiten
Als ik naar buiten ga, doe ik een tricot-hoes of een kussensloop over het frame heen. De hoes maak ik vast met elastieken en veiligheidsspelden. Zo voorkom ik dat de gaasjes vies worden en de insteekopeningen ontstoken raken. Er komen makkelijk gaatjes in de stof omdat het frame er door heen prikt. Ik repareer de gaatjes steeds en ook spoel ik de hoezen vaak uit. Verder gebruik ik buiten een rolstoel. Ik 'rij' zoveel mogelijk zelf, zodat ik nog wat beweging krijg. Wel neem ik vaak mijn krukken mee. Als ik ergens niet bij kan met de rolstoel, dan is het handig als je er met je krukken naar toe kan lopen. Ik ga niet alleen op pad als ik naar buiten wil - autorijden kan ik nog niet door dat frame en als ik bruggetjes of andere rare hellingen moet nemen, duwt mijn 'begeleider' me.

Binnen en in de tuin
Binnen loop ik met krukken en gebruik ik een rugzakje om spullen te verplaatsen. Ik logeer nu bij Pieter in een huis vol trappen. Niet handig, maar het houdt me in beweging en ik ben sterk en handig genoeg om de trappen te nemen. De douchecabine kan ik niet in (hoge instap), maar in bad gaan lukt wel. Pieter heeft een spanband over het bad heen gespannen, waar ik de onderkant van het frame op kan leggen zodat het frame niet nat wordt. Ook zit ik regelmatig in de tuin. Ik moet dan oppassen dat ik niet met het frame in de zon ga zitten: dat kan tot stevige zwelling leiden en is pijnlijk. Ik heb mijn been vaak op een krukje of een stoel liggen - als ik mijn been de hele dag naar beneden laat hangen, heb ik meer last van (pijnlijke) zwelling dan wanneer ik hem op een krukje leg.

Al met al een heel gedoe, maar best te doen. Morgen zijn de zes weken voorbij! en overmorgen wordt het frame operatief verwijderd.

Het gaat goed!

Gewenning
Al weer ruim 4 weken leef ik met een Ilizarov-frame aan mijn been. De eerste twee weken vond ik het zwaarst, maar eigenlijk gaat het sindsdien best goed. Het is mooi weer, ik heb veel te lezen, ik kook elke dag en er komt regelmatig bezoek. Het slapen met zo'n frame gaat goed - alleen oppassen dat ik mijn andere been of Pieters benen niet schop in mijn slaap. We hebben allebei al blauwe plekken door het frame. En ook het verzorgen van het frame gaat goed. Soms zijn de insteekopeningen geïrriteerd en dan doet het ontsmetten met alcohol wel pijn, maar dat gaat altijd weer snel voorbij.

Op pad
Ik ga ook steeds vaker even naar buiten in de rolstoel en ik 'rol' het liefste zelf - dan kom ik nog enigszins aan bewegen toe. Afgelopen vrijdag ben ik met mijn vader naar de dierentuin geweest. Over het frame heen had ik twee hoezen over elkaar aan getrokken, zodat de insteekopeningen goed waren afgeschermd van de buitenlucht. En omdat ik in een rolstoel zat, mocht mijn vader gratis mee. Kijk, het heeft dus ook zo z'n voordelen;-) Nog maar anderhalve week en het frame gaat eraf. Kan ik eindelijk weer eens een broek aan - als het ten minste niet zo heet is als nu.

Wie was Ilizarov?

Gavril Abramovic Ilizarov

Gavriil Ilizarov

Het frame dat ik in en om mijn been heb, is vernoemd naar de bedenker ervan: Gavril Abramovich Ilizarov. Hij is geboren in 1921 in Polen en opgegroeid in Azerbeidzjan. Na zijn studie medicijnen is hij in 1944 gaan werken als arts in Kurgan Oblast, Siberië. Hij was niet opgeleid als chirurg, maar is het min of meer uit noodzaak geworden. Als enige arts in de wijde omgeving kreeg hij allerhande (gecompliceerde) botbreuken op zijn behandeltafel en dat is de reden dat hij zich is gaan toespitsen op de orthopedische chirurgie.

Externe fixateur

externe fixateur

Ilizarov heeft eerst de externe fixateur ontwikkeld: een metalen frame om complexe botbreuken te behandelen. Als gips bijvoorbeeld niet mogelijk is, geeft een externe fixateur stevigheid tijdens het herstel.
Ik heb na mijn ongeluk ook een externe fixateur gehad (zie foto). Omdat ik een open èn gecompliceerde botbreuk in de enkel had, moest er een externe fixateur toegepast worden. Ook werden de verschillende losse stukken bot van het scheen- en kuitbeen met elkaar verbonden door metalen plaatjes. Na 4 weken werd de fixateur verwijderd en vervangen door gips.

Onderzoeksinstituut
In 1971 richtte Ilizarov een onderzoeksinstituut op dat zich specialiseerde in

Ilizarov-frame

experimentele orthopedie: The Kurgan Research Institute for Experimental and Clinical Orthopaedics and Traumatology. Ilizarov ontdekte dat je middels het plaatsen van een frame botten kunt verlengen. Deze techniek wordt nog steeds toegepast bij het verlengen van ledematen of voor het corrigeren van misvormde botten. En in mijn geval dus om het enkelgewricht een periode van absolute rust te geven.
Het heeft tot in de jaren tachtig geduurd voordat 'het westen' goed kon kennis maken met deze nieuwe technieken. Gavril Abramovic Ilizarov heeft gewerkt als orthopedisch chirurg tot aan zijn dood in 1992. Na zijn dood is het door hem opgerichte instituut naam hem vernoemd. Het heet nu: Russian Ilizarov Scientific Center for Restorative Traumatology and Orthopaedics

Meer lezen
Ilizarov-techniek

Naar de chirurg: controle

Amy, groep 4

Röntgenfoto's
Vandaag moest ik voor controle terug naar het ziekenhuis. Eerst werden er röntgenfoto's gemaakt en die hebben we met de chirurg bekeken. De boteindes in het gewricht zijn door de verbrijzeling zeer onregelmatig, en de chirurg dacht dat er bij het scheenbeen al wat botgroei te zien was.

Belasten of niet?
Verder hebben we het er over gehad hoeveel ik de voet nou eigenlijk mag belasten - van de gipskamer en de verpleegafdeling heb ik tegenstrijdige adviezen gekregen. Volgens de chirurg is staan of lopen niet noodzakelijk - bewegen met de tenen is al genoeg om het bot te stimuleren. We hebben na het bezoek aan de chirurg het zooltje terug gebracht naar de gipskamer - het ding paste niet en misschien heeft iemand anders er nog wat aan.

Schoonhouden insteekopeningen en frame
Ook over het schoonhouden van de insteekopeningen en het frame hadden we geen eenduidige info gekregen. Volgens de chirurg kunnen we stoppen met het desinfecteren van de insteekopeningen. Dat deden we tot nu toe om de dag (best pijnlijk). Uitspoelen en afdekken met verbandjes is genoeg.
Eén wondje was wat geïrriteerd en daar heeft de chirurg even naar gekeken. Geen infectie, schoonhouden en verder niets aan doen was zijn advies. Een echte infectie gaat gepaard met 'helse pijn', gevolgd door roodheid en zwelling van de huid.  Hij heeft ons wel een antibioticakuur meegegeven. Mocht ik middenin het weekend ineens een ontsteking ontwikkelen, heb ik het middel alvast bij de hand.

Na het verwijderen van het frame
Over tweeënhalve week haalt de chirurg het frame eraf. Daarna mag ik nog niet veel - pas na 6 weken zonder frame kan ik voorzichtig aan met fysio gaan beginnen. Ik ben benieuwd wat dat voor de stijfheid van de voet en het enkelgewricht betekent. Maar goed, ik zal al blij zijn als het infectiegevaar geweken is en ik weer wat mobieler zal zijn daardoor.

Zo ziet de distractie eruit!

Vandaag de cd-rom met de röntgenfoto's van mijn enkel gekregen. De foto's die je hier ziet zijn na het 'uitrekken' van de enkel gemaakt. Op de foto links kun je goed zien dat er ruimte is gecreëerd in de enkel. De dikke pinnen die je ziet, zitten aan de buitenkant van het onderbeen en de enkel - de dunne pinnen gaan dwars door de botten heen. Op de rechter foto kun je zien hoe de dunne pinnen door de voet en het onderbeen heen gaan. Ook zie je ergens een verdikking in de pin zitten; dat noemen ze een 'olijfje'. Deze verdikking zorgt ervoor dat de pin niet gaat schuiven. De röntgenfoto's worden bij de volgende operatie weer gebruikt - zo zien ze waar de verdikking zit en weten ze aan welke kant van de pin ze moeten trekken.

Ben het zat!

Maandag belde het ziekenhuis om te zeggen dat op vrijdag 2 augustus het frame wordt verwijderd. Het kan me niet snel genoeg gaan!
Het valt me mee èn tegen dit frame. Ik heb nagenoeg geen pijn; behalve als ik ergens tegen aan bots of als ik bijvoorbeeld een boek laat vallen op het frame - dat voelt alsof je hard je scheenbeen stoot. Maar ja, dat moet je natuurlijk ook niet doen...
Ik had gedacht dat het me makkelijk zou vallen, deze weken thuis zitten. Ik dacht dat de periode van langzaamaan revalideren het moeilijkst zou zijn. En misschien wordt dat ook wel een vervelende tijd, maar ik zal in ieder geval zelf op pad kunnen gaan. En dat is wat ik nu echt mis. Ik ben al wel een keer met Pieter en met een klimmaatje 'op stap' geweest, maar het is toch anders dan wanneer je er zelfstandig erop uit kunt...
Maar goed, héél ellendig is het nou ook weer niet. Ik heb nu wel de rust om me wat meer te verdiepen in een aantal studieboeken en ik probeer Catalaans te leren. Ook geniet ik van bezoekjes van vrienden en familie. En ik ben blij dat het zomer is - ik kan nu ten minste lekker vaak in de tuin zitten.
Maar oh, wat zal het fijn zijn als dat frame eraf is. Nog 23 dagen...